De zonnepanelen leken hard op weg hét groene succesverhaal van Vlaanderen te worden. Tot bleek dat de subsidies de pan uitswingen en de burgers zonder zonnepanelen daarvoor opdraaien. Hoog tijd om in te grijpen. ‘We hebben veel te veel geld aan zon gegeven’, zegt Vlaams minister van Energie Freya Van den Bossche (SP.A).

Toen minister Van den Bossche enkele maanden geleden aankondigde dat de subsidies voor zonnepalen zouden dalen, schreeuwden de sector en politieke tegenstanders nog moord en brand. Intussen gaat ze nog een serieuze stap verder. Zonnepanelen zijn niet alleen te royaal gesubsidieerd, ze zijn ook vaak niet de juiste keuze. De schuldige is duidelijk: de overheid zelf.

Zonnepanelen waren lang het alfa en omega van het groene energiebeleid. Terecht?

Freya Van den Bossche: ‘Hernieuwbare energie blijft enorm belangrijk, zeker als we minder afhankelijk willen worden van dure, geïmporteerde energie. Toen ik aan deze job begon, merkte ik dat er enorm ingezet werd op zonne-energie, terwijl dat van alle vormen van hernieuwbare energie de duurste is in verhouding met het rendement. De overheid heeft twee grote fouten gemaakt: te veel steun gegeven aan zonne-energie zonder altijd na te gaan of het de beste oplossing was. En de kosten zijn niet fair verdeeld.’

Wanneer is zonne-energie echt de foute keuze?

‘Men had zeker het onderscheid moeten maken tussen de grote parken voor bedrijven en de zonnepanelen op de daken van de mensen. Als een bedrijf zo’n lap grond heeft liggen voor groene energie, laat het daar alstublieft een windmolen op zetten. Ik wil daar volop op inzetten, want dat kost de consument elf keer minder. Terwijl zo’n groot panelenpark ons zoveel kost in verhouding tot het rendement dat het niet te verantwoorden is. De overheid had die parken nooit mogen subsidiëren.’

Geldt dat ook voor particulieren? Stel, ik heb een mooi dak, het wordt een mooie zomer. Investeer ik dan nog snel in zonnepanelen?

‘Dat is toch enigszins anders. Zo’n huis voorziet tenminste in zijn eigen energievoorziening, en dat is lang niet gek. Maar door de enorme subsidies zijn mensen te veel gefocust op zonnepanelen. Eigenlijk zouden ze eerst moeten zorgen dat hun energievraag daalt. Dat kan door het eigen gedrag te veranderen en dat van de kinderen, wat niet gemakkelijk is, geloof me (lacht).’

‘Het eerste wat je trouwens moet doen, is isoleren, isoleren, isoleren. Er is niets wat zo weinig kost en zoveel rendement geeft. Als je op dat vlak het maximum gedaan hebt, kan je eventueel aan zonnepanelen denken. Maar dan gebruik je die eigenlijk best om je water te verwarmen. Met een zonneboiler haal je veel meer rendement uit je zonnepanelen dan als je die aansluit op het stroomnet. Maar net dat laatste is te zwaar gesubsidieerd. Je moest wel gek zijn om iets anders te doen.’

Intussen is het duidelijk geworden dat net zij die geen zonnepanelen hebben, opdraaien voor de kosten. Kunt u daar iets aan doen?

‘Aan de berekening van de tarieven kunnen we niets doen, dat wordt federaal door de energiewaakhond Creg opgevolgd. Maar nu moet de ene regio gevoelig meer betalen dan de andere, meestal net omdat er van die grote parken zijn. Dat is in strijd met het Vlaams decreet en dat heb ik aan de Creg laten weten.’

Netbeheerder Eandis heeft toch gezegd dat op het eind van het jaar die verschillen opnieuw uitgevlakt worden?

‘Dat is een begin. Maar als Eandis vandaag voldoende gegevens heeft om de foute berekeningen van het verleden én de nieuwe inschattingen van de toekomstige kosten te vertalen in een prijsstijging, dan zou het ook genoeg gegevens moeten hebben om die kosten min of meer gelijk over Vlaanderen te verdelen. Ik zal alle mogelijke stappen zetten om dat nog recht te trekken.’

De prijsstijgingen zelf kunt u niet tegenhouden. Begrijpt u dat mensen daar kwaad om worden?

‘Ik begrijp dat, maar ze zijn kwaad op de verkeerde. Niemand moet kwaad zijn op zijn buurman omdat die zonnepanelen gelegd heeft. Hij heeft een logische keuze gemaakt: de elektriciteit wordt duurder, het is goed voor het milieu en de overheid subsidieerde op zo’n manier dat je wel gek moest zijn om het niet te doen. De fout zit bij de overheid, die veel te hard in de richting van zonnepanelen geduwd heeft en vervolgens het systeem niet snel genoeg aangepast heeft. Niet toen de technologie goedkoper werd, niet toen de prijzen stegen, niet toen er betere alternatieven waren. Niet de buurman, maar de overheid draagt de schuld.’

Wat gaat u daar nu aan doen?

‘De subsidies trekken we nu al fors naar beneden. Maar ook het hele systeem moet hertekend worden. Het is bijvoorbeeld niet logisch dat mensen met zonnepanelen met hun lage facturen bijna niets bijdragen aan het elektriciteitsnet. Tegen het eind van de zomer, het begin van de herfst moet er een blauwdruk liggen. Wie zonnepanelen legt, zal nog altijd een lage elektriciteitsfactuur hebben, maar zal minder subsidies krijgen en zal een faire bijdrage aan het netwerk moeten doen. Je zal niet langer drie keer langs de kassa kunnen passeren.’

Hebt u eigenlijk zelf zonnepanelen?

‘Nee. We zijn net verhuisd naar een huis van honderd jaar oud. Ik heb mijn handen vol met isoleren (lacht).’

Bron: Het Nieuwsblad