Wonen hoeft niet peperduur te zijn. Of je nu een eerste woning koopt, een buitenverblijf of een investeringseigendom, er bestaan mogelijkheden om een aankoop betaalbaar te houden. We zetten er vijf op een rij.

1. LIJFRENTE

Geschikt voor: investeerders ‘Een woning kopen op lijfrente is in feite een gok’, legt Eric Spruyt uit. Hij is notaris in Brussel, docent aan de Hogeschool Universiteit Brussel en woordvoerder van de Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat.

Het principe van lijfrente is dat een oudere persoon die een groter inkomen zoekt, zijn huis verkoopt voor een jaarlijkse som. De verkoper blijft in het huis wonen als hij dat wil. De betalingen stoppen bij het overlijden van de verkoper.

‘Het voordeel voor de koper is dat hij niet ineens een groot bedrag moet neertellen’, zegt Eric Spruyt. ‘Maar of hij uiteindelijk meer of minder dan de waarde van het huis betaalt, hangt af van hoe lang de verkoper nog leeft. En dat kan tegenvallen. Zo verkocht de Franse Jeanne Calment haar huis op lijfrente aan een notaris toen ze 90 was. Ze brak het wereldrecord en werd 122 jaar oud. Ze overleefde zelfs de notaris. Diens erfgenamen betaalden nog jaren voor haar kleine huisje. Het is mogelijk om een maximale termijn op erfpacht te plakken, maar dat wil de verkoper meestal niet, omdat die zich net voor de rest van zijn leven financieel gerust wil voelen.’

2. ERFPACHT

Geschikt voor: eigen woning ‘Erfpacht begint in België meer en meer door te dringen, vooral in de grootsteden’, zegt Eric Spruyt. ‘In plaats van een echte verkoop, sluit je een lang huurcontract af. Dat geldt minstens voor 27 en hoogstens voor 99jaar. De grond blijft eigendom van de verkoper. Na afloop van de erfpacht gaat ook het gebouw opnieuw naar de verkoper. Het voordeel is dat de erfpachter de grond niet mee koopt, en dus aanzienlijk minder betaalt. Het nadeel is dat het gebouw na afloop van de afgesproken termijn opnieuw uit zijn vermogen verdwijnt.’

Een geschikte formule voor wie goedkoper aan een woning wil raken, maar niet voor wie voor zijn erfgenamen wil zorgen. ‘Ik zag wel investeerders die op erfpacht kochten’, vertelt Spruyt. ‘Doordat ze minder betalen voor het gebouw, kunnen ze winst maken op de huur.’

3. VRUCHTGEBRUIK

Geschikt voor: woning/werk van zelfstandigen ‘Vruchtgebruik wordt meestal gebruikt door een bedrijfsleider die spelletjes speelt met zijn eigen bvba’, legt Spruyt uit. ‘Persoonlijk is hij blote eigenaar van de woning. Zijn bvba koopt het vruchtgebruik van een deel van de woning. Zo kan de zelfstandige de kosten van het vruchtgebruik aftrekken van zijn belastingen. Het gaat dus in feite om een fiscale truc van zelfstandigen. Via vruchtgebruik koop je niet goedkoper, maar het is fiscaal interessant. Volgens een recente beslissing van de rulingcommissie om gesjoemel tegen te gaan, moet het vruchtgebruik minstens voor twintig jaar gelden en moet minstens de helft van de woning voor het werk worden gebruikt.’

4. MAATSCHAP

Geschikt voor: investeerders, zeker voor buitenverblijf Het idee van een investeringsvennootschap of een maatschap is dat een aantal mensen samen een eigendom kopen. Ze delen de kosten, maar dus ook de voordelen. Het kan een nuttige aanpak zijn voor een buitenverblijf. De ene mag er bijvoorbeeld in juli logeren, de andere in augustus.

‘Die aanpak is verwant aan het idee van timesharing, wat in België nog niet erg goed doordringt. In ons land bestaat er echter nog geen wettelijk kader voor’, legt Eric Spruyt uit. ‘Zo’n plan kan makkelijk georganiseerd worden via een investeringsvennootschap (die inkomstenbelasting moet betalen) of een maatschap, een soort vennootschap die geen fiscaal vehikel vormt. Het heikele punt is, zo leert mijn ervaring, altijd de menselijke kant: de partners moeten goede afspraken maken en akkoord blijven gaan.’

5. DEEL VERHUREN

Geschikt voor: grotere woning Wie een grote woning wil, maar daarvoor het budget niet bijeengeharkt krijgt zonder een te zware leninglast, kan een deel van de woning verhuren.

‘Dat kan een oplossing zijn om soepel af te betalen’, beaamt Spruyt. ‘Wanneer je het later iets ruimer hebt of het huis is afbetaald, kun je de hele woning zelf inpalmen. Reken vooraf wel goed na of het verhaal leefbaar is, en calculeer daarbij genoeg marge in. Ook de bank doet dat voor ze een lening toekent. Maar als het goed zit, zie ik zelfs in deze tijden wel een bank instappen in zo’n plan.’

Bron: De Standaard