In navolging van station Luik-Guillemins wordt aanstaande vrijdag ook het vernieuwde Antwerpen Centraal officieel geopend. Onder leiding van architect Jacques Voncke (Eurostation) is het gebouw de afgelopen jaren omgetoverd van kopstation tot onderdeel van het HSL-netwerk. Een lastige opgave, gezien de beperkte uitbreidingsmogelijkheden.

Het station wordt namelijk omsloten door enerzijds de Antwerpse Zoo en aan de andere kant het stadscentrum. Daar komt bij dat de stad tegenover het historische hoofdgebouw ‘dicht’ zit met bebouwing, waardoor daar geen sporen konden worden aangelegd. Er zat dus niets anders op dan ondergronds te gaan.

Van de tien sporen voor stoptreinen zijn er vier naar beneden verplaatst, op niveau -1 (negen meter onder de grond). De doorgaande rails voor de internationale treinen liggen nog dieper, op twintig meter onder het maaiveld.

Toch ontbreekt het karakter van een tunnel. Wie met de Thalys aankomt, zal vanuit de diepte nog het uit 1905 stammende hoofdgebouw van architect Louis de la Censerie zien. Het hele complex staat namelijk in het teken van het perspectief op dit bouwwerk.

Onder de eveneens monumentale perronoverkapping bevindt zich een gigantisch atrium, dat bijna overal zicht biedt op het hoofdgebouw. Daarbij zorgt het voor toetreding van daglicht in grote delen van de tunnels, op de meest ver weg gelegen stukken na (daar is kunstlicht).

De wanden van het atrium volgen de ritmiek van het hoofdstation, doordat er van beneden naar boven kolommen, zuilen en balustrades zijn geplaatst. De kolommen en de bovengelegen wanden zijn bekleed met het traditionele bouwmateriaal baksteen.

Toegankelijk
Het station is ook toegankelijker gemaakt. De bogen aan de kant van de Diamantbuurt zijn opengewerkt, evenals die van het spoorviaduct aan de achterzijde. Op de omgeving is een masterplan van het Nederlands MVRDV losgelaten, waarin het begrip ‘doorwaadbaarheid’ een centrale rol speelt.

Het station is dankzij de nieuwe ingangen ook ‘doorwaadbaar’ te noemen. De belangrijkste nieuwe toegang bevindt zich aan het achtergelegen Kievitsplein, waar een transparante nieuwbouw is verrezen. Deze legt door zijn vormgeving een relatie met de eveneens nieuwe hoogbouw aan diens zijkant.

Daarnaast vormt het atriumgebouw voor de bezoeker een ‘etalage’, doordat de treinen op alle lagen hier zichtbaar zijn. Dit gedeelte is duidelijk op de toekomst gebouwd, zoals het projectteam benadrukte. Het is er momenteel nog opvallend rustig, wat een tamelijk droeve aanblik biedt.

Investering
De vernieuwing van Antwerpen Centraal begon in 1998 en heeft 404 miljoen euro gekost. Met de verbetering van de spoorinfrastructuur kwam de totale investering uit op 775 miljoen euro.

Eind december, als het HSL-traject tussen Antwerpen en de Nederlandse grens is afgerond, heeft België als eerste Europese land zijn infrastructuur voor de HSL klaar. Dit heeft onze zuiderburen in totaal 1,57 miljard euro gekost, inclusief de vernieuwing van het spoornetwerk en verschillende stations.

Bron: Architectenweb