De bouw heeft niet meer de allerhoogste prioriteit voor Mededingingsautoriteit NMa. Maar, benadrukt topman Pieter Kalbfleisch, toezicht blijft hard nodig. “Dat is afgelopen jaar wel gebleken.”

Volgende week zal de NMa zijn agenda voor de komende twee jaar openbaren. Duidelijk wordt dan welke sectoren van de Nederlandse economie bijzondere aandacht krijgen van de kartelautoriteit. De bouw zal dit keer eens niet boven aan het lijstje prijken, verklapt Kalbfleisch alvast. “In de bouwsector is na de bouwfraude, de boeterondes en rechtszaken echt enorm veel verbeterd”, legt hij uit. “Veel bedrijven hebben goede compliance programma’s opgetuigd, om maar iets te noemen. Het overgrote deel van de bouwbedrijven is zich ervan bewust dat prijsafspraken maken uit den boze is. Bovendien wordt er steeds professioneler aanbesteed. De laagste prijs niet altijd meer doorslaggevend.”

De NMa neemt afstand van de bouw?
“Dat ook weer niet. Er is veel verbeterd, maar om nou te zeggen dat we helemaal geen signalen meer krijgen van misstanden, dat gaat te ver. En laten we wel wezen, afgelopen jaar is natuurlijk gebleken dat er nog steeds, zij het op beperktere schaal, verboden afspraken worden gemaakt.”

U doelt op het Eindhovense schilderskartel en de Limburgse wegenbouwzaak?
“Ja. Misschien geen hele grote zaken, maar het gaat wel om afspraken die gemaakt zijn na alle publiciteit rond de bouwfraude. Dat zou toch eigenlijk niet meer mogen. Bij de schilders hebben we inmiddels in vijf zaken sancties opgelegd. Dit jaar volgt nog een zesde zaak.”

Moeten de vijf verdachte wegenbouwers ook rekening houden met boetes?
“Op een veroordeling kan en wil ik niet vooruitlopen. Ik verwacht dat deze maand de zaak naar onze juridische dienst gaat. Er zijn in ieder geval voldoende argumenten om rapport op te maken tegen een aantal bedrijven. Rond de zomer zal de raad van bestuur van de NMa zich waarschijnlijk over de zaak buigen en al dan niet sancties opleggen.”

Hoe is de NMa eigenlijk bij Limburgse bedrijven uitgekomen?
“Het Openbaar Ministerie deed al langer onderzoek naar mogelijke omkoping van ambtenaren door bouwbedrijven. Daarbij stuitte het op mogelijk verboden afspraken tussen bouwers. Die informatie is naar ons doorgespeeld.”

Dat mag?
“Ja, jurisprudentie is daar helder over. Wij mogen die gegevens ook gebruiken voor ons onderzoek. Daar varen we overigens wel bij. We kunnen efficiënter en sneller zaken afronden. De wens is dan ook om nog dieper en vaker samen te werken met het OM. Tegelijk knopen we banden aan met andere opsporingsinstanties. Denk bijvoorbeeld aan de Belastingdienst.”

Ontvangt de NMa ook nog signalen van bouwbedrijven over illegale gedragingen?
“Met enige regelmaat. Maar niet alles is natuurlijk bruikbaar om nader te onderzoeken. Een van de geluiden die we uit de praktijk hebben gehoord is dat bouwers nog altijd rekenvergoedingen opeisen uit de tijd van het verboden vooroverleg. Er worden zelfs procedures over gevoerd.”

Om welke aannemers gaat het?
“Dat kan ik niet zeggen, maar ik kan u verzekeren dat het onder andere om een groot bedrijf gaat. Zo groot dat het in staat is om te procederen tot de hoogste rechtelijke instanties aan toe.”

Wat vindt u daarvan?
“Het is merkwaardig. Het gaat om tegoeden die ontstaan zijn door verboden afspraken in het verleden. Door die tegoeden op te eisen doen ze alsof de afspraken van toen nog geldig zijn. Het werpt bovendien de vraag op of ze wel weten dat ze fout zijn geweest.”

Pakt de NMa deze bouwers nog aan?
“Wat ik in ieder geval ga doen is Bouwend Nederland aanspreken op het gedrag van deze bedrijven. Ik wil van Elco Brinkman weten of hij mijn visie deelt dat dit geen goede ontwikkeling is. Je gaat je immers afvragen: als ze nog aan het egaliseren zijn, zouden ze dan misschien ook nog verboden prijsafspraken maken?

Vreest u dat bouwbedrijven door de crisis hun concurrenten meer zullen gaan opzoeken?
“We krijgen nu al verzoeken uit alle sectoren van de economie om een kartel te mogen vormen. Maar laat ik duidelijk zijn: een crisiskartel is alleen in zeer uitzonderlijke gevallen toegestaan. Ik ben van mening dat je in een tijd van crisis de mededinging scherp in de gaten moet houden. Concurrentie is geen gevolg, maar juist de oplossing van de crisis.”

Bron: Cobouw