[slideshow id=11]

Na elf jaar bouwen wordt dit weekend het paradepaardje van de Belgische spoorwegarchitectuur geopend: station Luik-Guillemins. Vlak voor de openingsshow van vrijdag gaf architect Santiago Calatrava een rondleiding door zijn creatie. Het is adembenemend, maar roept ook vraagtekens op.

De vorm van het gebouw leidt tot verschillende speculaties. Een cynische journalist suggereert een aangespannen armspier, maar van krachtpatserij wil Calatrava niet weten. Links naar zijn schilderijen van vrouwelijk naakt bekoren hem meer, zo schrijft De Standaard. Zelf legt de architect de nadruk op het ontbreken van gevels aan de zijkanten.

,,Kijk”, zegt de 58-jarige Spanjaard vanaf het kiss & ride-platform dat uitzicht biedt over het station, ,,Zo is Luik net een ansichtkaart.” Onder de gigantische luifel ontvouwt zich inderdaad een fraai beeld van het stadscentrum, dat schuin links van het station is gelegen.

Achter Calatrava bevindt zich de heuvel van Cointe, waarvan de reusachtige stationsoverkapping de contouren volgt. Door de tweezijdige openheid van Luik-Guillemins zijn beide stadsdelen zichtbaar, ook voor elkaar. Precies waar de architect op uit was. ,,Een station moet in mijn ogen geen barrière zijn, maar een punt van verbinding.”

Ook wat betreft infrastructuur van de stad moet het bouwwerk een centrale rol spelen. Vanaf de snelweg is er een afslag die, via een eveneens door Calatrava ontworpen brug, naar de achterzijde van het station leidt. Hier is behalve de kiss & ride een parkeergarage voor 800 auto’s gesitueerd.

Bij deze parking is sprake van een knap staaltje ingenieurskunst, want hij is bij de heuvel ingegraven. De extra druk wordt via talrijke kolommen opgevangen. Tussen de pijlers aan de buitenzijde vangen de bezoekers weer een glimp op van het ansichtkaartbeeld waar Calatrava over sprak.

Natuurlijk is ook de kap zelf een technisch hoogstandje, waarbij Calatrava gebruik heeft gemaakt van zijn ruime ervaring als bruggenbouwer. De vrij overspanning is 190 meter lang, wat wordt opgevangen door kolommen als die onder de platforms aan weerszijden van de perrons.

De kap strekt zich verder uit over de perrons buiten de centrale hal, waardoor alle passagiers beschut zijn tegen de grillen van het Belgische weer (dat is inderdaad een van de uitgangspunten in het ontwerp). In totaal meet de overkapping 410 meter in de lengte en is hij 160 meter breed.

Tweehonderd meter verplaatst
Een andere belangrijke reden voor de gigantische bouwsom van 312 miljoen euro is dat het station tijdens de bouwwerkzaamheden (begonnen in 1998) in gebruik bleef. Daarbij werd het tweehonderd meter verplaatst ten opzichte van het vorige station. Een complexe operatie en dus geld- en tijdrovend.

De portemonnee werd nog verder geleegd (totale kostenplaatje: 445 miljoen) door de aanpak van de spoorinfrastructuur. Om Luik-Guillemins geschikt te maken als HSL-station, daarvoor is het project in 1994 immers in het leven geroepen, moest de doorstroming worden verbeterd. Inefficiënte kruisingen in het spoor en afbuigende perrons maakten plaats voor rechte lijnen.

Ondanks alle pracht en praal rijst de vraag: wat moet Luik met zo’n grotesk station? Calatrava verklaart de torenhoge ambitie door de stad als historisch en toekomstig Europees knooppunt te duiden. Maar wie even naar het HSL-netwerk kijkt, ziet dat Brussel het lokale knooppunt is en Luik een doorvoerstation richting Duitsland en vice versa.

Aan de andere kant ziet de architect het station als een symbool van stedelijke vernieuwing in een stad die is verarmd en bovendien kampt met een negatief imago. Ondanks dat hij niet over de verdere ontwikkelingen buiten het station gaat, heeft hij wel een beeld van wat er in de directe omgeving van het station zou moeten gebeuren.

Calatrava wil de Maas, die op enkele honderden meters van het station stroomt, zichtbaar maken. Vanaf Luik-Guillemins ‘vertrekt’ dan een boulevard, die vervolgens een eind met de rivier ‘meeloopt’. Langs deze route komt veel groen, wat verder nogal ontbreekt in de directe omgeving.

In de plaatselijke politiek wordt inderdaad over dit idee gesproken, zo meldde een woordvoerder. De noodgedwongen sloop van enkele onooglijke en zichtbelemmerende gebouwen wegens asbest bieden in ieder geval een letterlijke en figuurlijke opening.

Enkele feiten
Architectenselectie: 1996
Start bouwwerkzaamheden: 1998
Bouwsom: 445 miljoen euro (waarvan 312 voor het station)
Bouwmaterialen: wit beton, staal, glas, Belgisch natuursteen (de vloeren)
Vloeroppervlak: 49.000 vierkante meter
Totale lengte station: 488 meter (waarvan 410 overdekt)
Totale breedte station: 160 meter
Hoogste punt: circa 40 meter

Bron: Architectenweb