De omzetten van Nederlandse architecten zijn in 2009 steeds harder gaan dalen. De Bouwbarometer® van BouwKennis en USP Marketing Consultancy voorspelt deze negatieve tendens al enige tijd. In het eerste kwartaal van 2010 noteert per saldo 23% van de architecten een omzetdaling ten opzichte van een jaar eerder. Ook verwacht per saldo een meerderheid van de architecten een omzetdaling in het tweede kwartaal. Op basis van een trendanalyse voorziet BouwKennis echter een positieve omslag gedurende 2010.

De bouwsector is hard getroffen door de recessie. Een combinatie van financieringsproblemen en vraaguitval hebben lopende projecten in de ijskast gezet. Daarnaast komen nieuwe projecten maar met mondjesmaat van de grond. Architecten hebben daardoor veel minder werk.

Dalende omzet en sentiment
De malaise onder architecten komt sterk naar voren in de Bouwbarometer®. In het laatste kwartaal van 2009 en in het eerste kwartaal van 2010 verwacht per saldo 4% van de architecten een omzetdaling ten opzichte van een jaar eerder. Het dieptepunt lijkt daarmee nog niet bereikt. Voor het tweede kwartaal van 2010 komt de verwachting per saldo uit op -9. En dat is de verwachting ten opzichte van een jaar eerder, toen de gerealiseerde omzet de grootste daling tot nu toe noteerde.

Slinkende orderportefeuille
De orderportefeuille van de architect loopt in rap tempo leeg. In het eerste kwartaal van 2005 hadden architecten gemiddeld voor 8,1 maanden aan opdrachten in hun boeken staan. Dat is teruggelopen tot 5,1 maanden in het eerste kwartaal van 2010. Architecten hebben na aannemers GWW nog wel de meeste orders op de plank liggen van alle partijen in de Bouwbarometer®, maar dat is niet ongewoon. De uitvoerende fase heeft per definitie minder werk dan de ontwerpfase. Niet alle plannen die al een ontwerp hebben gekregen worden immers uitgevoerd.

Omzet correleert met BBP
Het feitelijke verloop van de omzetten en orderboeken staat er op zijn zachtst gezegd niet rooskleurig voor. Maar vanuit een breder perspectief zijn er signalen dat er binnenkort een omslag kan plaatsvinden.Uit een trendanalyse van BouwKennis blijkt namelijk dat er achter de verwachte en gerealiseerde omzet een patroon schuilt. Deze reeksen hangen door de jaren heen sterk samen met de ontwikkeling van het BBP, sterker dan bij andere partijen in de bouwkolom.Dit geldt in het bijzonder voor de omzetverwachting en het BBP tussen het tweede kwartaal van 2008 en het vierde kwartaal van 2009. Hier correleren deze twee lijnen zelfs bijna maximaal. Het resultaat is dat de twee lijnen bijna parallel lopen.

Crisis doorbreekt tijdelijk de trend
Het extreme economische tij waarin we ons bevinden zorgt voor een tijdelijk afwijking van het patroon. Het CPB raamt de omzetgroei in 2010 op 1,5%, wat inhoudt dat BBP-groei zich vlot herstelt na de recessie waar we net uit opkrabbelen. De Bouwbarometer® laat echter een minder rooskleurig beeld zien, waardoor de samenhang momenteel minder sterk is. Bij architecten treedt er na het derde kwartaal van 2009 een trendbreuk op. In plaats van mee te groeien met het BBP is de gerealiseerde omzet juist harder gedaald dan het kwartaal ervoor.

Conclusie
Gezien de eerdere opvallend sterke samenhang is het aannemelijk dat de lijnen na verloop van tijd weer in eenzelfde patroon vallen. Zeker als we de verschillende maatregelen in acht nemen die de sector vlot moeten trekken. Projectontwikkelaars en bouwers kunnen zich bijvoorbeeld verheugen op de Garantie Ondernemingsfinanciering, waarbij het Rijk garant staat voor 50% van het risico dat de bank loopt. En gelukkig is de Crisis- en Herstelwel alsnog aangenomen, waaruit de sector veel werk kan halen. Zo kunnen plannen die op de plank liggen ineens wel uitvoerbaar zijn, waardoor er veel werk vrijkomt voor de uitvoerende bouwpartijen. Voor architecten geldt een dergelijke inhaalslag niet. Zij kunnen daarentegen wel rekenen op nieuwe ontwerpen voor opdrachten die passen bij het optimisme in een opgaande conjunctuur. BouwKennis verwacht daarom dat gaandeweg 2010 de resultaten van architecten en aannemers B&U weer naar de BBP-lijn toetrekken.

Bron: Bouwkennis