De dynamiek op de Nederlandse vastgoedmarkt komt op het eind van dit jaar uit op het niveau van 2002. Ondanks het ingezette economisch herstel, is er van duidelijke verbetering op de vastgoedmarkt nog geen sprake. Het opnamevolume op de kantorenmarkt is over heel 2009 met circa 40% afgenomen ten opzichte van 2008. De dynamiek op de beleggingsmarkt laat een vergelijkbare trend zien. In vergelijking tot 2008 bedraagt de daling van het beleggingsvolume circa 45%.

Ten opzichte van het recordjaar 2007 bedraagt de daling bijna 60%. Dit blijkt uit gegevens van Jones Lang LaSalle, die ook somber is over 2010. Gezien de beperkte economische groeivooruitzichten, zijn de verwachtingen voor de kantorenmarkt voor 2010 volgens JLL niet hooggespannen. Doordat er nog enkele opleveringen op de markt komen, neemt het aanbod verder toe. Met name de mindere gebouwen en locaties krijgen het zwaar te verduren.

Marijn Snijders, Chairman JLL Nederland: ‘In 2009 was vooral het aantal grootschalige transacties beperkt. Daarnaast werd de gebruikersmarkt gekenmerkt door consolidatie en concentratie. Gebruikers krimpen in, stellen verhuisbeslissingen uit en waar partijen wel besluiten te verhuizen, gebeurt dit alleen op kostenneutrale basis. Daarnaast zien we dat organisaties efficiënter met hun ruimtegebruik omgaan, bijvoorbeeld door het toepassen van nieuwe werkplekconcepten.’

Ruben Langbroek, Head of Research JLL Nederland: ‘Het opnameniveau komt in 2009 uit op ongeveer 1,1 mln m2. Wij verwachten dat het opnamevolume op de kantorenmarkt in 2010 opnieuw onder het niveau van het langjarig gemiddelde komt te liggen. Van uitbreidingsvraag is volgend jaar sowieso geen sprake. Momenteel wordt er daarnaast relatief veel kantoorruimte in onderhuur aangeboden. Dit zorgt voor een verdere neerwaartse druk op de huurprijzen.’

Het eerste kwartaal van 2009 kende een erg laag beleggingsvolume. Het dieptepunt in transactievolumes op zowel de Nederlandse als de Europese beleggingsmarkt lijkt inmiddels echter bereikt. Het laatste kwartaal van 2009 is het derde opvolgende kwartaal van toenemende beleggingsvolumes en naar verwachting ook het sterkste kwartaal van 2009. Ondanks het feit dat het volume gestaag is toegenomen gedurende het jaar, bedraagt de daling ten opzichte van 2008 nog altijd ruim 45%. Op de Europese commerciële vastgoedmarkt bedraagt de daling 40% ten opzichte van vorig jaar.

Snijders: ‘Alhoewel het gebrek aan financiering veel partijen parten speelt, zien we toch een toegenomen interesse bij beleggers. Voornamelijk particuliere beleggers en Duitse investeerders zijn actief op dit moment.’
Directe beleggingen in Nederlands commercieel vastgoed komen in 2009 uit op € 5 mrd. In 2008 bedroeg het beleggingsvolume nog € 9,2 mrd. Van het beleggingsvolume in 2009 viel ruim één derde in het laatste kwartaal. Ondanks dat het laatste kwartaal traditioneel meer beleggingsdynamiek laat zien, denkt JLL dat er een stijgende trend is ingezet. Voor 2010 verwacht JLL dan ook een verdere toename van het transactievolume van circa 15%.

Bron: PropertyNL