Als uw loon stijgt bij een stijgende gezondheidsindex, kan het dan ook dalen als die index zakt, wat niet ondenkbeeldig is bij deflatie? Dat varieert van sector tot sector, zegt Karine Warzecha van het kenniscentrum van de socialedienstverlener SD Worx. ‘In sommige sectoren wordt een daling bij een dalend indexcijfer meteen toegepast, in andere pas wanneer het cijfer meer dan één keer na elkaar daalt en in nog andere niet.’

In nogal wat sectoren worden de lonen enkel jaarlijks aangepast (bijna alle bediendesectoren) of als een spilindex van 2 procent overschreden wordt (ambtenaren en uitkeringstrekkers). Daar is een daling sowieso onwaarschijnlijk.

In de praktijk moet dus slechts een beperkt deel van de werknemers vrezen dat ze de komende maanden minder zullen krijgen. Die daling geldt dan vaak enkel voor de schaallonen die worden gehanteerd voor nieuwkomers. Wie al langer in het bedrijf werkt, ondervindt daar niets van.

‘In de petroleumsector bijvoorbeeld zijn de schaallonen vorige maand aangepast, en dat zal per 1 juni nogmaals gebeuren. In de gas- en elektriciteitssector wacht men op de tweede daling van het indexcijfer om de schaallonen aan te passen. Dat heeft zich dit jaar al eens voorgedaan. Sommige sectoren, zoals de papiernijverheid, doen de aanpassing pas als bepaalde drempels worden overschreden: zakt het indexcijfer onder een bepaalde ondergrens, dan dalen de lonen ook. Zo ver is het daar nog niet gekomen.’

Niet overal blijft de ingreep beperkt tot de schaallonen. ‘Bij de beursvennootschappen bijvoorbeeld werd het lage indexcijfer van april ook voor de lonen van wie al in dienst was toegepast’, weet Warzecha. Het ging in dat geval wel om een minieme daling, met een gemiddelde impact van pakweg een halve euro per maand.

Niet alle sectorale cao’s vermelden wat moet gebeuren bij deflatie. Dan moet het paritair comité beslissen wat er moet gebeuren. ‘In november stond de sector van marmergroeven en -zagerijen voor zo’n beslissing. De cao vermeldde niets, en na contacten met de sociale partners liet de voorzitter van het paritair comité ons weten dat er geen aanpassing naar beneden moest worden doorgevoerd. De afspraak was wel dat de volgende aanpassing naar boven evenmin zou worden toegepast.’

Heiliger dan de paus

Ook de huren evolueren met de gezondheidsindex. ‘En dat kan zowel naar boven als naar beneden’, zegt Katelijne D’Hauwers, directeur van het Algemeen Eigenaarssyndicaat. Degene in wiens voordeel de herziening van de huurprijs uitvalt, moet om de toepassing vragen. Stel dus dat het indexcijfer in juni nog lager zakt, en onder dat van juni 2008 uitkomt, dan leidt dat tot een verlaging. ‘Als de huurder om die verlaging verzoekt, moet de verhuurder die toestaan. Maar verhuurders hoeven niet heiliger te zijn dan de paus: vraagt de huurder niets, dan kan de huurprijs dezelfde blijven.’

Wie huurt, moet zelf om een verlaging van de huurprijs vragen.© SVH

Bron: De Tijd