Dossier Bouwen/Verbouwen  Minister Van Mechelen vereenvoudigt regels voor bouwvergunningen.

Een veranda aanbouwen, zelfs een compleet nieuwhuis, het kan straks zonder een langdurige vergunningsprocedure te doorlopen. Vlaams minister van Ruimtelijke Ordening Dirk Van Mechelen (Open VLD) veegt meteen ook de spons over een aantal oude bouwmisdrijven.

Spons over bouwmisdrijf in woongebied na 5 jaar.

Drie jaar lang heeft minister Van Mechelen met zijn administratie en met het Vlaamse parlement gewerkt aan een nieuwe stedenbouwkundige codex, met daarin duidelijk omschreven wat mag en wat niet, en wanneer wat verjaart. Onlangs is het bewuste decreet goedgekeurd in de bevoegde parlementscommissie, midden maart volgt de plenaire stemming. In september moet de nieuwe codex ingaan.

Dé grote nieuwigheid is de meldingsplicht. Totnogtoe was een bouwproject ofwel vergunningsplichtig, ofwel vrijgesteld van vergunning. Van Mechelen voert nu een derde categorie in van werken die enkel aan de gemeente gemeld moeten worden. De gemeente krijgt dan twintig dagen om er zich eventueel tegen te verzetten. Het gaat om kleinere constructies tot dertig vierkante meter, zoals een duiventil, een dierenhok, een veranda, een carport, enzovoort. ‘Daar waar de overheid geen marge van interpretatie heeft, moet de vergunning een automatisme worden’, zegt Van Mechelen. ‘Maar die carport is natuurlijk wel aan voorwaarden gebonden: hij mag niet vlak tegen de perceelsgrens, of niet te hoog zijn. We beginnen met de eenvoudiger dingen, maar de bedoeling is dat uit te breiden. Nu worden er jaarlijks nog 85.000 bouwvergunningen uitgereikt. Het worden er vijftien procent minder.’ Zelfs een villa in een verkaveling kan straks na een eenvoudige melding. ‘Die verkavelingsvoorwaarden schrijven toch de bouwhoogte, gebruikte materialen en dergelijke heel stringent voor. Zolang men daarbinnen blijft, volstaat een melding.’

Een andere nieuwigheid is het ‘as built-attest’ dat na de bouw afgeleverd wordt, en waarin met rode stift minimale wijzigingen aangebracht worden tijdens de bouw: een deur die een meter naar links verschuift, een raam dat wat hoger geworden is ‘Nu leveren die minimale verschillen bij een verkoop soms problemen op qua rechtszekerheid. Daar maken we komaf mee. Zijn eventuele wijzigingen binnen de normen, dan is er geen probleem. Zoniet is een regularisatie of een aanpassing nodig. Het enige waar we nog niet uit zijn is wie dat attest zal afleveren: de architect of iemand anders.’

Een huis verbouwen om de ouders in huis te nemen wordt ook eenvoudiger?

Dirk Van Mechelen: ‘Ja, dat is de nu onoplosbare problematiek van het zorgwonen. Op veel plaatsen in Vlaanderen zijn nu enkel eengezinswoningen mogelijk, wat het moeilijk maakt een woning aan te passen om bijvoorbeeld zieke ouders in huis te nemen. In de toekomst wordt dit mogelijk met een eenvoudige melding, zolang men binnen de bestaande volumes blijft. Maar wie in zijn tuin vijf meter wil bijbouwen voor een badkamer moet natuurlijk wél een vergunning vragen.’

Als ik ooit een badkamer bijgebouwd heb zonder vergunning, moet ik dan nog afbraak vrezen?

‘Al wat gebouwd is voor 1962 wordt beschouwd als vergund. Maar er is nogal wat rechtsonzekerheid over al wat tussen 1962 en de gewestplannen gebouwd is. Ik ken zo in Lommel een hele straat zonder één bouwvergunning. Wel, alles uit die tussenperiode waarvoor niet binnen de vijf jaar na de werken een proces-verbaal is opgesteld, of waartegen een niet-anonieme klacht werd ingediend, wordt als vergund beschouwd. Daar komen 416.000 woningen voor in aanmerking.’

‘We voeren ook een nieuwe manier in om de verjaringstermijnen te beoordelen. In kwetsbaar gebied, zoals bossen, duinen en heide, geldt de zerotolerantie. In de open ruimte, waar nu ook landschappelijk waardevol agrarisch gebied onder valt, geldt een termijn van tien jaar, in woongebied vijf jaar. Maar vroeger werd gerekend vanaf het moment dat het misdrijf werd vastgesteld. Voortaan beginnen we te tellen vanaf de dag dat het misdrijf werd gepleegd, zodat niet 20 jaar na de feiten door een burenruzie plots één of ander kot in de tuin afgebroken moet worden.’

U richt ook een nieuwe raad voor handhavingsbeleid op. Wat doet die?

‘Die moet waken over de billijkheid van de handhavingsmaatregelen en zal actief naar bemiddeling toe werken, zoals Europa ons trouwens voorschrijft. Nu heb ik weet van een woning waarbij de buur een stenen barbecue heeft gemetst waarvan de rook binnenwaaide bij de buren. Die dienen een klacht in, en krijgen een dwangsom van vijftig frank (1,25 euro) per dag. De man breekt zijn barbecuetje af, maar de inspectie laat hem die dwangsom toch betalen. In de toekomst kan die raad zich hierover uitspreken.’

En de weekendverblijven? Hoe zit het daarmee?

‘Al die weekendverblijven zijn gescreend. We weten dus waar ze staan. De provincies moeten nu nagaan of een bestemmingswijziging een definitieve oplossing kan bieden. Wie daar niet voor in aanmerking komt, krijgt een eenmalig verlengbaar woonrecht tot in 2029, dat uitdooft als de laatste bewoner weg is. Mochten er daarna nieuwe permanente bewoners komen, dan kan de burgemeester het huis onbewoonbaar verklaren.’

Een ander probleem zijn de zonnepanelen die verboden zijn in veel verkavelingen.

‘We hebben al wijzigingen doorgevoerd waardoor zonnepanelen in een klassieke woonomgeving al vrijgesteld zijn van een stedenbouwkundige vergunning. Maar in een aantal verkavelingsvoorschriften staat dat het dak in leien moet zijn. De enige manier om daar toch zonnepanelen te plaatsen, is aan driekwart van de verkaveling een afwijking te vragen. Nu stellen we dat de gemeente daarover mag beslissen via een eenvoudige bouwaanvraag, en we overwegen zelfs of we dit geval niet gewoon bij de meldingen kunnen indelen, teneinde de procedure nog te versnellen.’

Uw voorganger, Steve Stevaert, heeft nog veel laten afbreken. Moet men daar nu nog schrik voor hebben?

‘Het is mijn eerste bezorgdheid ervoor te zorgen dat er geen bouwmisdrijven bijkomen. Ten tweede dat alle bouwmisdrijven in kwetsbare gebieden, zoals bossen, duinen, en natuurgebied, worden aangepakt en de gepaste sanctie krijgen: van regularisatie over dwangsommen tot en met afbraak. En mijn derde bezorgdheid is dat we op een billijke manier omgaan met de dingen uit het verleden en tot een humaan handhavingsbeleid komen, met duidelijke verjaringstermijnen die gelijk zijn voor alle Vlamingen en niet afhangen van de uitspraak van één rechter. Nu is er een groot verschil tussen de rechtspleging op verschillende plaatsen.’

Vreest u niet dat mensen zich weer aan bouwmisdrijven gaan wagen, als die toch na vijf jaar verjaren?

‘Integendeel zelfs! We zullen veel sneller optreden en heel strenge boetes opleggen. Maar dat gaat enkel als de bouwvergunningen op tijd afgeleverd zijn, wat door deze hervorming ook het geval moet zijn. Ik denk dat we een sluitend systeem hebben dat de spelregels voor vele jaren vastlegt, en waar de hele sector hard aan meegewerkt heeft, net als het Vlaamse parlement. Tegen 1 mei is er een leesbare nieuwe codex, die alle regels bundelt. De gemeenten en de sector krijgen dus ruim de tijd om zich voor te bereiden op de invoering ervan op 1 september van dit jaar.’

Bron: Het Nieuwsblad