De Limburgse huizenbouw heeft in 2008 relatief goed standgehouden, ondanks de kredietcrisis. Het aantal vergunde flats daarentegen ging er in Limburg in 2008 verder op achteruit. Toch waren er in 2008 in Limburg uiteindelijk nog circa 5.400 vergunningen voor nieuwe woningen (d.w.z. huizen en flats samen). Dat is nog altijd meer dan tijdens de eerste jaren van de 21ste eeuw en de laatste jaren van de 20ste eeuw. Volgens de Vlaamse Confederatie Bouw en de Confederatie Bouw Limburg is het belangrijk dat de Limburgse woningbouwproductie zich de komende jaren op een hoog peil kan handhaven. De provincie krijgt er immers heel wat inwoners bij (ongeveer 60.500) die allemaal een huisvesting moeten krijgen.

Evolutie vergunningen voor huizen en flats

In de Vlaamse woningbouw vormden de jaren 2001 en 2002 een dieptepunt. De situatie verbeterde geleidelijk aan vanaf 2003. Maar in 2007 zien we terug een forse achteruitgang, zowel voor nieuwe huizen als voor nieuwe flats. Intussen beschikken wij ook voor 2008 over volledige cijfers. Het is opvallend dat de situatie niet dramatisch verslechterde, ondanks de kredietcrisis die in het najaar van 2008 is uitgebroken. Voor de huizenbouw eindigde 2008 zelfs met en status-quo in vergelijking met 2007. Het aantal vergunningen voor nieuwe woningen (huizen en flats samen) lag in 2008 in Vlaanderen nog altijd hoger dan in 2001 en 2002.

Op het vlak van huizenbouw volgde de provincie Limburg de algemene tendens in Vlaanderen. Het jaarlijks aantal vergunde huizen steeg van circa 2.100 in 2002 tot ongeveer 2.800 in de jaren 2004, 2005 en 2006. In 2007 volgde een daling met 16%. Maar de achteruitgang zette zich niet door in 2008. Het aantal vergunde nieuwe huizen bleef in Limburg in 2008 op ongeveer 2.300 gehandhaafd.

Op het vlak van appartementsbouw stak Limburg eerder van wal dan de rest van Vlaanderen. In 2002 werden in Limburg ineens circa 2.900 nieuwe flats gegund: een nooit eerder gezien aantal. Een topjaar op het vlak van appartementsbouw was 2006 met ongeveer 4.600 vergunde flats. Een scherpe daling volgde in 2007. Het aantal vergunningen voor nieuwe flats daalde nog eens in 2008 maar bleef nog steeds boven de 3.000.

Appartementsbouw niet meer weg te denken

De appartementsbouw is in Limburg niet meer weg te denken. In nog slechts 10 van de 44 Limburgse gemeenten bedraagt het aandeel aan flats in de nieuwe vergunningen voor woningen minder dan 40%. Het is normaal dat het aandeel aan flats in de grotere steden, zoals Genk en Hasselt, meer dan 60% bedraagt. Het is wel opvallend dat ook in gemeenten van het buitengebied de appartementsbouw opgang maakt. Buitengemeenten met meer 60% flats onder de vergunningen voor nieuwe woongelegenheden zijn onder meer Lanaken, Heusden-Zolder en Tessenderlo. De appartementsbouw is een algemeen fenomeen geworden.

Twee factoren spelen daarbij een rol. Vooreerst is er de gezinsverdunning, d.w.z. dat gezinnen almaar kleiner worden. Het aandeel alleenstaanden onder de huishoudens bedraagt intussen 36% van de Vlaamse bevolking en het aandeel eenoudergezinnen is toegenomen tot 12% terwijl het aandeel van de echtparen met kinderen tot nog slechts 28% is gedaald. Het aandeel van de echtparen zonder kinderen tenslotte is nagenoeg constant gebleven op 24%. Kleinere gezinnen verkiezen flats. Flats beantwoorden dus aan een reële vraag op de markt.

Daarnaast vormen flats een middel om te ontsnappen aan de stijgende bouwgrondprijzen. Vooral in de jaren van 2002 tot 2007 zijn de bouwgrondprijzen fors toegenomen: in Vlaanderen met 11,4% per jaar en in Limburg met 12,5% per jaar. Intussen beschikken wij ook hiervoor over cijfers voor 2008. Die wijzen op een afkoeling. In Vlaanderen stegen de bouwgrondprijzen vorig jaar nog maar met 6,2%, in Limburg nog amper met 3%.

Lager dan gemiddelde vastgoedprijzen

Al bij al blijven de vastgoedprijzen in Limburg relatief laag. Aan de noordelijke en oostelijke rand van de provincie liggen de prijzen voor gronden en huizen doorgaans hoger dan in het zuidwesten van de provincie (Haspengouw) dat duidelijk als de goedkoopste regio naar voor komt. Dat heeft onder meer te maken met de belangrijke aanwezigheid van Nederlanders in de grensgemeenten. In een aantal van deze gemeenten bedraagt hun aandeel in de bevolking meer dan 20%. Maar zelfs dan blijven de prijzen voor gronden en huizen bijna in alle Limburgse gemeenten (op een of twee uitzonderingen na) onder het Vlaamse gemiddelde. Ook voor flats liggen de prijzen slechts in 6 van de 44 Limburgse gemeenten boven het Vlaamse gemiddelde.

Dat de prijzen voor bouwgronden, huizen en flats in Limburg relatief laag liggen, houdt verband met het lagere inkomen van de Limburgers. Limburg is nog altijd de Vlaamse provincie met het laagste gemiddelde inkomen. Het jaarlijks inkomen ligt in Limburg nog altijd 7% onder het Vlaamse gemiddelde.

26.300 extra woningen voor groeiende bevolking

De Limburgse bevolking zal tijdens de komende twaalf jaar sterk groeien. Dat blijkt uit de nieuwste prognoses van het Planbureau. Van 2009 tot 2020 komen er ongeveer 60.500 Limburgers bij. Deze toename betekent minstens 26.300 extra huishoudens en dus 26.300 extra woningen. Daarnaast zal er nog een belangrijke bijkomende behoefte aan woningen ontstaan ten gevolge van de verdere gezinsverdunning.

De overheid zal hiervoor plaats moeten vrijmaken in de kernen van de Limburgse steden. Maar de ervaring leert dat stadskernvernieuwing een werk van lange adem is terwijl het aantal huishoudens de komende jaren snel toeneemt. Vandaar het belang om ook de ‘woonuitbreidingsgebieden’ aan te snijden die het dichtst bij de stadskernen zijn gelegen. De term ‘woonuitbreidingsgebied’ is slecht gekozen. Zij roept de gedachte op van een verdere uitbreiding van de woonoppervlakte. Deze opvatting is onjuist. De woonuitbreidingsgebieden behoren wel degelijk tot de gebieden die volgens het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen voor wonen zijn gereserveerd. Men had ze dus beter woonreservegebieden genoemd.

Volgens de atlas van de woonuitbreidingsgebieden zijn in Limburg 1.465 ha woonuitbreidingsgebied beschikbaar die de overheid kan laten aansnijden zonder de ruimtelijke ordening te schaden. Naar rata van 20 woningen per hectare kunnen hierop zo’n 30.000 bijkomende woningen komen. Het zou onverstandig zijn deze belangrijke reserve de komende jaren onaangeroerd te laten.

Bron: Confederatie Bouw