De fiscale behandeling van de eigen woning moet op de schop. Dat bepleit een aantal vooraanstaande fiscalisten in adviezen aan de Studiecommissie Belastingstelsel, die vorig jaar door staatssecretaris Jan Kees de Jager is ingesteld.

Ook de invoering van een nieuw toptarief voor de inkomstenbelasting, de introductie van een vlaktaks en fiscalisering van de volks-en werknemers- verzekeringen kunnen op veel sympathie rekenen.

Om mogelijke herzieningen van het belastingstelsel in kaart te brengen had de Studiecommissie een aantal wetenschappers gevraagd hun visie op verschillende fiscale aspecten te geven. Dat resulteerde in zeven adviezen, die een aanzet moeten geven tot een publieke discussie over het belastingstelsel van na 2020.

Hypotheekrenteaftrek eigen huis aanpakken
Vrij algemeen is de conclusie dat de hypotheekrenteaftrek van het eigen huis aangepakt moet worden. In plaats van de huidige aparte behandeling in box 1 dient de eigen woning in box 3, als vermogen, te worden behandeld. ‘Hypotheekschuld en bezit worden dan fiscaal gelijk behandeld’, zo betogen hoogleraar Lans Bovenberg en emeritus-hoogleraar Leo Stevens in hun essay. Daarmee wordt voorkomen dat ‘burgers zich tot de nok van hun huis volzuigen met hypotheekschuld’.

Ook de hoogleraren Flip de Kam en Koen Caminada willen de heffing op de eigen woning overhevelen naar box 3. ‘Zo komt een einde aan de bestaande fiscale bevoordeling van de eigen woning, die de werking van de kapitaalmarkt en de woningmarkt aanzienlijk verstoort’. Om de overgang niet te abrupt te laten verlopen, kan vrijstelling van de vermogensrendementsheffing worden geïntroduceerd van bijvoorbeeld euro 200.000 en een ’tax credit’ voor betaalde hypotheekrente van euro10.000 per jaar. Deze ‘credit’ kan in dertig stapjes van 3,3% worden afgebroken.

Eigen huis = kapitaalinkomen
Bas Jacobs, hoogleraar in Rotterdam, beschouwt het eigen huis eveneens als kapitaalinkomen en stelt voor de betaalde rente tegen het tarief van box 3, momenteel 30%, aftrekbaar te maken. De overdrachtsbelasting moet worden afgeschaft en bovennormale rendementen bij verkoop belast.

Diverse fiscalisten doen een goed woordje voor een supertarief in de inkomstenbelasting voor inkomens die de balkenendenorm overschrijden. Fiscaal hoogleraar Sijbren Cnossen stelt wel voor de lagere belastingschijven wat op te rekken en de hoogste schijf – nu 52% – te verlagen tot 45%. Cnossen ziet ook ruimte om het inkomensplafond voor de volks- en werknemersverzekeringen op te heffen.

Voorstanders vlaktaks
Bovenberg en Stevens zijn de meest uitgesproken voorstanders van een vlaktaks, een uniform tarief voor de inkomstenbelasting van pakweg 36% tot 40%. De Kam en Caminada hebben ook wel oren naar een vlaktaks, mits er een supertarief komt van 55% tot 60%. Anders profiteren vooral de hoge inkomens. De vlaktaks maakt ook de invoering van een loonsomheffing mogelijk waarin premies zijn meegenomen.

Veel aandacht is er in de adviezen voor de ongelijke behandeling van vreemd en eigen vermogen bij ondernemingen. Dat leidt momenteel tot allerlei ongewenste situaties, zoals de overmatige financiering met vreemd vermogen van overnames. Een lichte voorkeur tekent zich af om dit aan te pakken door ook voor het gebruik van eigen vermogen een aftrek toe te staan. België kent al een dergelijk model, de zogenoemde Allowance for Corporate Equity.

• Brief Studiecommissie Belastingstelsel aan de Kamer
• Documenten Studiecommissie Belastingstelsel

Bron: Het Financieele Dagblad