De milieubewuste klusser kan tegenwoordig terecht in zijn eigen bouwmarkt. De keuze wordt steeds groter.

Hoge stellingkasten met bouwmaterialen in een grote loods, een fractie van een seconde lijkt de eerste duurzame bouwmarkt van Nederland, Eco-Logisch, wel een gewone bouwmarkt. Maar dan valt het oog op een zonnepaneel, op een windmolentje, op een lemen muurtje…

Directeur en oprichter Rob Bos gaat meteen maar even voor. Bos heeft een grote ‘liefde voor materialen’, dus hij spreekt enthousiast over lemen wanden (‘voel je dat het warmte vasthoudt’), afbreekbare borden, bekers en bestek (‘van mais gemaakt’) en al even afbreekbaar bubbeltjesplastic (‘ook van mais’). Net zo enthousiast is Bos over ‘damp-open’ bouwplaten – als alternatief voor gips – waarin de openingen voor de warmwaterleidingen van weer een andere fabrikant al zijn ingefreesd.

Afbreekbaar

‘Dat is de nieuwe trend: fabrikanten sluiten bij elkaar aan. Ze zeggen: mijn afbreekbare afbijtmiddel past goed bij jou oplosmiddelvrije verf.’

Nog even over dat ‘damp-open bouwen:’ Bos: ‘Dat wordt de nieuwe, duurzame manier van bouwen. Je houdt warmte vast, terwijl je de luchtvochtigheid reguleert. Ideaal en energiebesparend.’

Dan gaat het nog langs het duurzame hout, de verf en de huishoudelijke producten (klanten tappen bij de ingang biologisch afwasmiddelen en wasmiddelen af). Van tapes en navulbare stiften tot ecologische ballonnen en een voetbal van FSC-rubber.

En Bos vertelt hoe zijn hond, die zich kwispelend meldt, de neiging heeft om vulmateriaal op maisbasis (voor in verpakkingen) op te eten.

Ecologische bouwmarkt

Rob Bos is niet alleen directeur van de eerste ecologische bouwmarkt van Nederland, hij is ook een centrale schakel in de duurzame bouwgemeenschap; producenten, uitvoerders, opdrachtgevers en particuliere bouwers.

Wat zeker is, weet Bos, is dat die gemeenschap snel groter wordt, dat het duurzame bouwen groeit. ‘Die ontwikkeling is niet meer te stoppen. Dat merk ik aan het enthousiasme van al die leveranciers, bedrijfjes, aannemers en particulieren. De spirit is: ‘Wij gaan dit doen en dit keer gaat het lukken.’

Huis van stro

‘Zo is het’, zegt aannemer René Dalmeijer, een van de afnemers van Bos. ‘Het gaat slecht in de bouw, maar ik en mijn duurzaam bouwende collega’s hebben meer werk dan we aankunnen.’ Dalmeijer bouwt onder meer huizen van stro. Hij stortte zich al eerder op de duurzame markt, maar gaf het toen op. ‘Maar nu is de tijd rijp. Het leeft.’

Volgens Dalmeijer zijn het de particulieren die veel bewuster zijn gaan nadenken over de bouw van hun huis. ‘Dat is de toekomst. Mensen beslissen zelf wat voor type huis ze willen en zoeken daar deskundigen bij. Ze ontdekken ook dat ze helemaal niet afhankelijk zijn van de bekende energieleveranciers. Energie regelen we in de toekomst zelf.’

Isolatiemateriaal

Rob Bos kreeg het idee voor een duurzame bouwmarkt vijf jaar geleden, naar aanleiding van een ergerniswekkende ervaring met isolatiemateriaal. Decorbouwer Bos klom ergens een dak op met glaswol en haalde nog voor hij boven was zijn arme open aan ‘dat vieze spul’. ‘Ik ben op zoek gegaan naar alternatieven. Tot mijn stomme verbazing bleek dat gewoon te bestaan, in de vorm van vlas. Nauwelijks duurder, maar het probleem was: het was nergens verkrijgbaar. Je kon het alleen bestellen.’

Dat gold voor meer ecologische producten, ontdekte Bos. ‘Ik ben schatplichtig aan de pioniers van het duurzame bouwen. Maar van marktwerking hadden ze geen idee. Hun spullen waren bijna nergens te koop.’

Bos benaderde vijf ‘grote spelers’ met de vraag wat ze vonden van een plek waar hun product permanent op voorraad zou liggen.

Groei

Bijna twee jaar geleden opende hij zijn groothandel en bouwmarkt in Amsterdam-West. Het assortiment omvat inmiddels duizenden producten. De website van het bedrijf groeide uit tot een ontmoetingsplek voor bouwers, leveranciers, opdrachtgevers en particulieren. ‘Daar zie je hoe de markt groeit’, zegt Bos. ‘Toen wij begonnen waren er misschien drie aannemers die duurzaam werkten. Nu staan er al vijftig of zestig op onze site. Voor particulieren is dat belangrijk. Want veel mensen willen wel duurzaam bouwen, maar ze kunnen het niet zelf.’

De website groeide ook uit tot webwinkel. Bos: ‘Dat ging vanzelf. We hadden uitgebreide productinformatie op de site gezet. En toen begonnen mensen bestellingen te doen. Nu doen we de helft van de particuliere verkoop via internet.’

De omzet van Eco-Logisch ‘zit nog iedere maand in de plus’, aldus Bos, al geeft hij geen precieze cijfers. ‘Het assortiment en het aantal medewerkers zijn verdubbeld. We hebben nu ook een centrale opslag in Waalwijk. Daarvandaan leveren we de grote partijen aan aannemers.’ Bos is bezig met nieuwe vestigingen in Rotterdam en Eindhoven.

Toch: het segment blijft klein. En daarbij is niet zozeer de prijs het obstakel, meent Bos. ‘Mensen denken vaak dat duurzaam duurder is. Maar dat is over het algemeen niet meer zo. Voor de meeste reguliere producten is een betaalbaar, ecologisch alternatief.’

Doorschilderen

Het probleem zit in de ‘behoudende markt’. Bos: ‘Het eerste half jaar heb ik verprutst met het overtuigen van aannemers van de goedheid van het product. Een zinloze onderneming. Ik heb schilders proberen over te halen om te werken met oplosmiddelvrije verf. Vergeefs. Ook al zijn ze overtuigd, 97 procent schildert gewoon door met dezelfde verf met de chemische oplosmiddelen die ook het Catshuis in brand hebben doen gaan.’

Dus benadrukt Bos tegenwoordig vooral ‘de meerwaarde van producten’ en niet alleen de hoge duurzaamheidsfactor. ‘Dat is met verf op lijnoliebasis niet zo moeilijk. De verf spat minder, je kunt meer smeren en het ruikt lekker. En de prijzen liggen tegenwoordig min of meer gelijk. Enige nadeel: deze verf droogt minder snel. Dat vergt een iets andere manier van werken.’

Ecowinkels

Wat helpt, is dat de ontwikkelingen snel zijn gegaan aan de aanbodkant. Bos: ‘Vroeger kon je duurzame verf van Aquamarijn alleen bij ecowinkels bestellen. Ze hadden maar heel weinig kleuren. En pas na twee weken kon je een keer je verf ophalen. Maar nu kunnen ze alle kleuren mengen en het is prachtverf.’

‘Aquamarijn, met onze natuurverf, oliën en waxen, is ons snelst groeiende bedrijfsonderdeel’, zegt Louis Witzenhauser van Ursa Paint Quality & Environment in IJmuiden. ‘Het marktaandeel op de hele verfmarkt is nu een half procent. Dat lijkt weinig, maar het is echt een flinke plas verf. En het groeit hard.’

Voorsprong door onderzoek

Volgens Witzenhauser volgt nu ‘doorbraak op doorbraak’. ‘Wij investeren al dertig jaar in onderzoek naar oplosmiddelenvrije verf, daarin lopen we ver voor op de reguliere verffabrikanten. Zij zitten nu met een probleem; Europa verbiedt vanaf volgend jaar chemische oplosmiddelen in verf. En wij plukken nu de vruchten van ons werk.

‘Het aantal verkooppunten stijgt enorm, onze export neemt explosief toe. Het toenemende bewustzijn bij opdrachtgevers helpt ook. Als er bij de Triodos Bank geschilderd moet worden, dan schrijven ze gewoon Aquamarijn voor. En zo gaat dat steeds vaker.’

Volgens Witzenhauser en Bos zet de professionalisering aan de aanbodkant door. Bos: ‘En er worden prachtige oplossingen gevonden. Er is nu een composiet van hennep en bamboe. Dat is steviger dan metaal. Fiat gebruikt het al in autodeuren, het zit ook al in de voorkant van treinen. Eckart Wintzen zei al, toen hij nog leefde: ‘Hoogovens is helemaal niet meer nodig’.’

Keurmerk

Er is nog wel een ander obstakel voor het regulier worden van de duurzame bouwmarkt. Volgens René Dalmeijer proberen grote bouwbedrijven ‘uit alle macht’ duurzame nieuwkomers uit de markt te houden. ‘Door de druk van grote betonbouwers is het voor kleine producenten bijna onbetaalbaar geworden om het Komo-keurmerk te krijgen op hun producten.’

Rampzalig is dat overigens niet, vindt Dalmeijer. ‘Wij moeten het voorlopig toch hebben van bewuste particuliere opdrachtgevers.’

‘Weet je wat goed werkt?’, zegt Rob Bos, terwijl hij wijst op bussen vol met minerale verf in een stellingkast. ‘Mooie voorbeelden in de stad. Ik geniet van de aanblik van het gebouw van de Jellinekkliniek, tegenover de Nederlandse Bank. Dat wordt op dit moment helemaal geschilderd, okerachtig, met een van deze minerale verven. Dat hebben ze slim bekeken. Want die verf gaat er nooit meer af. Dat scheelt veel geld. En het is nog mooi ook.’

Bron: De Volkskrant