Zelfs wie niet als koper of verkoper optreedt, kan vandaag soms aardig geld verdienen aan een vrijwillige openbare verkoop. Dat zullen geoefende premiejagers en ‘verdierepikkers’ beslist kunnen beamen. Dat zijn vaak de hevigste bieders op de eerste zitdag van een verkoop ‘met winst van premie’ of ‘met winst van verdieren’.

Een openbare verkoop met winst van premie is relatief eenvoudig. Zo’n openbare verkoop geschiedt altijd in twee zitdagen. Na afloop van de eerste zitdag wordt het pand voorlopig toegewezen en wordt aan de laatste bieder een premie toegekend, tussen 0,5 en 1procent van de laatst geboden prijs. Die premie wordt uitbetaald wanneer het goed op de tweede koopdag definitief wordt toegewezen. Het is de uiteindelijke koper die daarvoor opdraait. Bij dit systeem is het er uiteraard om te doen zoveel mogelijk bieders naar de eerste zitdag te lokken. Fanatiek premies najagen, houdt echter ook risico’s in. Wie al te hevig biedt, loopt immers het risico dat er op de tweede zitdag niets meer bij de prijs komt en dat hij met het huis blijft zitten.

Een openbare verkoop met winst van verdieren verloopt op een heel andere manier. Onmiddellijk na de voorlopige toewijzing heeft de laatste bieder als eerste de mogelijkheid om boven zijn laatste bod te bieden. Of in vakjargon: om verdieren te stellen. Stelt hij of zij bijvoorbeeld 1.000 euro verdieren, dan wil dat zeggen dat het laatste bod met 1.000 euro wordt verhoogd. Een deel van dat verdier, meestal 10procent, komt toe aan de verdierensteller zelf. In dit geval zou van het verdier van 1.000 euro dus 100 euro naar de verdierensteller gaan en slechts 900 euro naar de verkoper. Biedt onze verdierensteller op de tweede zitdag nog extra, dan vloeit ook telkens tien procent van elk bijkomend verdier in zijn eigen portemonnee. Als het pand uiteindelijk toegewezen wordt aan een andere koper, dan ontvangt de verdierensteller na afloop al zijn verdierenwinst cash in het handje.

Niet alleen de laatste bieder op de eerste koopdag heeft echter het recht om verdieren te stellen. Tussen de voorlopige en de definitieve toewijzing kan iedereen bij de verkoophoudende notaris verdieren gaan stellen. Allemaal kunnen zij op de tweede koopdag geld verdienen door hoger te bieden. Maar ook dat houdt uiteraard risico’s in. Wie het laatste bod doet, moet het pand kopen én betalen.

Deze gebruiken gaan verloren wanneer het nieuwe wetsvoorstel tegen 1januari gepromoveerd is tot wet. Maar daar komt wel een alternatief premiestelsel voor in de plaats. Dat is echter veeleer een systeem van kortingen op de koopprijs dan een echt premiestelsel, vermits enkel de bieder die het huis effectief koopt, ervan kan genieten. Er zijn twee varianten.

Om de prijsvorming al meteen op niveau te kunnen brengen, voorziet het wetsvoorstel in de mogelijkheid om met een instelprijs te werken. Dat is een prijs die volgens de notaris de waarde van het pand weergeeft, een soort van geschatte verkoopprijs dus. De eerste bieder die een bod doet dat minstens gelijk is aan deze instelprijs, verdient een premie van 1procent op zijn eerste bod. Wanneer deze bieder het pand daarna ook effectief koopt, wordt die premie afgetrokken van de koopprijs. Koopt er iemand anders, dan vervalt de premie. Is er niemand bereid om de instelprijs te bieden, dan zal de notaris door afmijning een eerste, lager bod proberen uit te lokken en wordt de verkoop daarna voortgezet via opbod. Maar dan hangt er geen instelpremie meer aan vast.

Voor verkopers die niet in hun kaarten willen laten kijken, kan zo’n instelprijs moeilijk liggen. Bovendien is het voor sommige woningen of gronden erg moeilijk om een waarde te schatten. Dan is het wenselijk om zonder instelprijs te werken, wat perfect mogelijk is. En ook dan kan er nog een premie verdiend worden. Bij een verkoop zonder instelprijs kan de notaris een premie toekennen aan de bieder met het hoogste bod op de eerste zitdag. Die premie is gelijk aan 1procent van het geboden bedrag. Ook deze premie is echter maar opeisbaar wanneer deze bieder later ook effectief de koper wordt. Opnieuw een korting op de koopprijs dus, en geen premie die cash uitbetaald wordt.

Als verantwoording voor deze vernieuwende kortingsystemen wordt in het wetsvoorstel letterlijk gesteld dat het er om te doen is premiejagers te vermijden.  (fdc)

Bron: De Standaard