Alsof een overlijden nog niet erg genoeg is, gaat de fiscus ook nog eens aan de haal met een deel van de erfenis van de overledene. Maar er zijn een paar perfect legale manieren om al te hoge successierechten te vermijden.

Heel wat mensen zijn, begrijpelijk, niet echt met hun erfenis bezig. Ze hebben er vaak ook geen idee van hoog de successierechten eigenlijk zijn.

Dat blijkt in vele gevallen wel mee te vallen: erfenissen tussen ouders en kinderen, en tussen gehuwden of samenwonenden, worden belast in schijven van minimaal 3% en maximaal 27%. Maar als de familiebanden verder uit elkaar liggen, of als er helemaal geen familieband is, dan lopen de tarieven wel snel op, tot maximaal 65%.

Meer info over de successietarieven lees je op de site van de Vlaamse overheid of van de Universiteit Hasselt.

In wat volgt laten we u kennismaken met drie manieren om de successierechten op een legale manier te ontwijken.

1. De schenking zonder registratie

Het is toegelaten om goederen bij leven weg te schenken zonder dit in een akte op te nemen en te laten registreren bij de notaris. Je betaalt helemaal geen belastingen op zo’n schenking. Maar er zijn wel een paar belangrijke voorwaarden aan verbonden:

• Dit kan alleen voor roerende goederen. Vastgoed, zoals de gezinswoning, valt dus uit de boot.
• Houd er rekening mee dat de zogenaamde ‘reservataire’ erfgenamen altijd hun recht kunnen laten gelden op het deel van de erfenis dat hen wettelijk toekomt. Je mag dus nooit meer wegschenken dan het deel van je nalatenschap dat niet aan deze reservataire erfgenamen toekomt.

Voorbeeld: heb je een partner en drie kinderen, dan hebben zij elk recht op een vijfde van je nalatenschap. Het resterende vijfde kan je vrij wegschenken.

• Het is heel moeilijk of zelfs onmogelijk om aan de schenking bepaalde voorwaarden te verbinden (zie verder).
• De schenker moet minstens drie jaar in leven blijven na de schenking. Zoniet zal de fiscus alsnog successierechten aanrekenen op de geschonken goederen.

Enkele tips:

• Zorg ervoor dat je de datum van de schenking kunt bewijzen. Bijvoorbeeld door rekeninguittreksels bij te houden, of door brieven op te stellen waarin de schenking wordt gedaan én aanvaard.
• Je kan de schenking eventueel laten registreren bij een Nederlandse notaris. De schenking wordt dan niet meteen in België geregistreerd, maar je behoudt de mogelijkheid om dit op elk moment alsnog te doen. Iemand die bijvoorbeeld te horen krijgt dat hij terminaal ziek is en binnen de drie jaar zal sterven, kan op die manier hoge successierechten vermijden. In de plaats daarvan zullen alleen schenkingsrechten betaald worden van maximaal 7%.

2. De schenking met registratie

Als je van de schenking een akte laat opstellen en deze laat registreren door een Belgische notaris, dan is ze meteen definitief geregeld. Zelfs als je binnen de drie jaar na de schenking overlijdt, kunnen er geen successierechten meer op geheven worden. In dit geval zijn er wel sowieso schenkingsrechten verschuldigd.

• Voor roerende goederen bedragen de schenkingsrechten slechts 3% voor schenkingen tussen partners, (groot)ouders en kinderen, en 7% voor schenkingen tussen andere partijen.
• Voor onroerende goederen zijn de tarieven complexer. Lees er hier meer over. De schenkingsrechten op bouwgrond werden wel tijdelijk verlaagd, een maatregel die onlangs verlengd werd tot einde 2011. In dit artikel op onze blog Centen Tellen leest u meer over het wegschenken van bouwgrond op een fiscaal voordelige manier.
• Een belangrijk voordeel is dat je in de schenkingsakte bepaalde voorwaarden kan opnemen. Denk bijvoorbeeld aan een ’terugkeerbeding’: indien de begunstigde eerst overlijdt, keert de schenking terug naar de schenker. Er kan bijvoorbeeld ook in worden opgenomen dat de rente op een weggeschonken bedrag blijft toekomen aan de schenker.
• De kosten (ereloon notaris, dossierkosten,…) worden in principe betaald door de ontvanger van de schenking. De schenker kan dit ook doen, maar dan moet dit uitdrukkelijk in de schenkingsakte worden vermeld.

3. De maatschap

Grotere vermogens kunnen een ‘maatschap’ oprichten. Dat is een heel eenvoudige juridische structuur, waarin een scheiding wordt gemaakt tussen de ‘naakte eigendom’ van het vermogen en het ‘vruchtgebruik’. Dat laatste blijft bij de schenker. Resultaat: de begunstigden hebben het geld wel, maar kunnen er niet aan zolang de maatschap bestaat (maximum 30 jaar).

• De schenker blijft het geld beheren en kan over het rendement beschikken. Het kapitaal blijft wel gegeven.
• Ook bij deze formule kan je kiezen voor schenken tegen 3 procent, of zonder schenkingsrechten met 3 jaar overleven.

Bron: De Standaard