Vlaams voorrangsbeleid stuit op weerstand

De lokale besturen nemen het niet dat ze zonder enig overleg het grond- en pandendecreet in  hun maag gesplitst krijgen. ‘Dit decreet bevat te weinig maatwerk en te weinig nuancering’, zegt Mark Suykens van de Vereniging voor Vlaamse steden en gemeenten (VVSG). ‘Wanneer gaat de Vlaamse regering echt naar zijn gemeenten luisteren?’

Het voorrangsbeleid van de Vlaamse regering, waarbij gronden in woonuitbreidingsgebieden alleen voor inwoners van eigen bodem gelden, kan op weinig goedkeuring rekenen. ‘Dit is een ondoordachte slag in het water’, zegt Louis Tobback, burgemeester van Leuven.

Over de hoofdbrok van het decreet, waardoor er in 2020  bijna 65.000 sociale koop- en huurwoningen moeten bijkomen, zijn er geen klachten. Burgemeesters en schepenen hebben wel problemen met de autoritaire wijze waarop de Vlaamse regering het decreet oplegt én met de invulling van het ‘eigen inwoners eerst’-principe. Vlamingen die geen aantoonbare band hebben met de desbetreffende gemeente, kunnen geen bouwgrond in een woonuitbreidingsgebied bemachtigen. De 67 gemeenten liggen in de omgeving van Brussel, Antwerpen, Gent, Leuven plus de kust en de grens met Nederland. "Dit is een maat voor niets", roept Tobback. "Als de Vlaamse regering weet hoe ze mijn stad moet besturen, dat ze dan mijn plaats inneemt." Lokale mandatarissen pleiten eerder voor een inkomensgrens voor bepaalde bouwgronden om jonge gezinnen een kans te geven dan voor een bewijs van ‘hechting’ aan die plek. "De inkomensgrens moet veel belangrijker zijn dan verbondenheid met de gemeente", zegt de Gentse schepen Karin Temmerman (sp.a).

Het gebrek aan inspraak stoort de plaatselijke politici nog het meest. "Ik heb op tv moeten horen welk beleid ik moet voeren, dat pik ik niet", zegt Tobback. "Ondanks alle hoogdravende principes over overleg met de gemeentes heeft niemand ons gevraagd of wij dit decreet wel willen." Gelijkaardige geluiden weerklinken in Gent, Antwerpen en bij Mark Suykens van de VVSG. "Wij hebben onze kritiek mogen spuien, maar daar is op geen enkele manier rekening mee gehouden", zegt Suykens. "Dit decreet is een toonbeeld van hoe het niet moet. Het geeft geen enkele ruimte om een eigen invulling te geven aan het woonbeleid."

De socialistische ministers laten hun ‘Louis’ razen. Het grond- en pandendecreet is een perfect uitgebalanceerd politiek compromis waar niemand nog aan kan of wil morrelen. De socialisten wilden absoluut de sociale woningbouw een duw in de rug geven, de liberalen wilden de privésector laten meespelen op de sociale woningmarkt en het toenmalig kartel CD&V/N-VA kwam met het principe ‘wonen in eigen streek’. "Je sluit nu eenmaal compromissen in een regering," zegt een socialistische regeringsbron. "Dit was voor ons niet onverteerbaar."

‘Bange, blanke Vlaming’

Daar is de Vlaamse oppositie het allerminst mee eens. Groen! meent dat de toekomstige imagomanager, die Vlaanderen in het buitenland moet verkopen, met dit decreet meteen werk op de plank heeft. Voor de groenen past dit decreet in het rijtje rariteiten waarmee Vlaanderen in het buitenland een belabberd figuur slaat. Rariteiten zoals speelpleinen waar geen Frans gesproken wordt, burgemeesters die geen sjerp mogen omgorden en sociale woningen die alleen Nederlands willen horen. "Dit is het zoveelste bewijs van de bange, blanke Vlaming," zegt Groen!-voorzitter Mieke Vogels. "Hoe wil je Vlaanderen promoten als een moderne regio wanneer we zo kneuterig regeren?

"Verhofstadt had het dit weekend over de foute kant die Europa op gaat: we sluiten ons te veel op in kleine, etnische eilandjes. Dit grond- en pandendecreet, dat onder liberale ministers valt, is de perfecte illustratie van die klacht van de voormalige premier."

De Vlaamse regering haalt collectief de schouders op voor de communautaire en discriminerende nasmaak die haar grond-en pandendecreet volgens tegenstanders heeft. Ook de mogelijke kritiek van buitenlandse journalisten, die maar wat graag een sappig verhaal over Flanders  neerpennen, deert de ministers niet. "Ach, heel veel mensen praten over dit decreet zonder te weten waarover het gaat", zegt minister Marino Keulen (Open Vld), die benadrukt dat de Raad van State én Europa geen bezwaar maakten. "Dit is een genuanceerd verhaal zonder discriminerend randje. De tegenstanders haspelen alles maar wat door elkaar."

Mieke Vogels (Groen!): Hoe wil je Vlaanderen promoten als een moderne regio wanneer we zo kneuterig regeren?

Voor de Vlaamse lokale mandatarissen is bij de toewijzing van een bouwkavel een inkomensgrens een meer aangewezen criterium dan een bewijs van verbondenheid met de gemeente.

Bron: De Morgen