Vanaf september mogen bouwgronden in woonuitbreidingsgebieden van 67 Vlaamse gemeenten alleen worden verkocht aan mensen die een nauwe band kunnen aantonen met de gemeente.

De bedoeling van het Vlaamse grond- en pandendecreet, dat pas werd goedgekeurd in het parlement, is kansen te geven aan jonge gezinnen in dorpen en steden waar de gronden anders te duur zijn voor hen. Zoals we al eerder schreven, is dat vooral een probleem rond Antwerpen, Brussel en Gent, aan de kust en in grensgemeenten met Nederland. Daar worden gronden en huizen voor veel mensen uit de streek onbetaalbaar door de concurrentie met welstellenden van elders: rijke Nederlanders in de Kempen, eurocraten en rijke Franstaligen rond Brussel, welstellende stadsbewoners in de groene zones rond de steden en iedereen met een stevig spaarpotje die een stekje wil aan de kust.

Nijpend tekort aan huizen

Het idee werd in 2006 gelanceerd door Vlaams parlementslid Mark Demesmaeker (N-VA), die daarmee niet in de laatste plaats de verfransing rond Brussel te lijf wilde gaan.

"Maar we gaan daarmee de woonmarkt niet ontwrichten of discrimineren", zegt Philippe Heyvaert, woordvoerder van minister voor Ruimtelijke Ordening Dirk Van Mechelen (Open Vld). "Het decreet geldt alleen voor woonuitbreidingsgebieden: dat zijn gebieden waar nu niet mag gebouwd worden, maar die gemeenten als een soort van reserve hebben voor speciale woonprojecten als er een nijpend tekort is aan huizen. Ze kunnen gebruikt worden voor sociale of gewone woningen. Voor die laatste nu, zal in 67 gemeenten de nieuwe regeling gelden."

In totaal is in heel Vlaanderen op dit moment 230.000 hectare ingekleurd als onbebouwd woongebied, terwijl 16.000 hectare ingekleurd staat als woonuitbreidingsgebied. "Dat is dus maar elf procent", zegt Heyvaert. In die gebieden, als de gemeente ze laat bebouwen, zul je pas grond mogen kopen als je al een paar jaar in of rond de gemeente woont of werkt of als je voor een plaatselijk familielid zorgt.

De lijst van 67 dorpen en steden is tot stand gekomen op basis van de cijfers over de instroom van inwijkelingen, gekoppeld aan de stijgingen van de prijzen. Om de drie jaar zal de lijst opnieuw worden opgemaakt en zal de regeling worden geëvalueerd.

Dirk de Kort (CD&V), burgemeester van Brasschaat en Vlaams parlementslid, is helemaal gewonnen voor de regeling. "We gaan hier in Mariaburg een woonuitbreidingsgebied aansnijden rond een school, goed voor zowat 25 woningen. Die zullen dus uitsluitend naar mensen uit de eigen streek gaan of die hier werken. We hebben ook een inkomensgrens vastgelegd: voor tweeverdieners ligt die tussen 30.000 en 60.000 euro bruto per jaar. Wie minder verdient, komt in aanmerking voor een sociale woning. Wie meer heeft, kan op de privémarkt kopen."

"Het principe is edel", zegt Jan Boeykens, notaris in Antwerpen. "Maar ik denk dat Europa zich zal verzetten. In Nederland is ook al iets dergelijks geprobeerd en daar is het afgeblokt door de Europese Unie. Omdat het ingaat tegen het recht op vrije vestiging, ja." Parlementslid Mark Demesmaeker (NV-A), geestelijke vader van het decreet, beaamt dat het neerkomt op een ingreep in de vrije markt. "De vastgoedsector zal hier misschien niet gelukkig mee zijn. Maar het is sociaal verantwoord. We móeten iets doen tegen de sociale verdringing en tegen de aantasting van het sociale weefsel in onze gemeenten."

Francis Stijnen (CD&V), burgemeester van Turnhout, is niet direct voorstander van het nieuwe decreet: "Zorgen voor betaalbare gronden voor eigen inwoners is een goed idee, maar we willen ook een open stad blijven, die mensen aantrekt uit de hele regio. En de rijke Nederlanders die kopen bij ons niet de kleinere kavels in Turnhout, die trekken naar de groene gemeenten, ofwel kopen ze flats in het centrum. Maar goed, we moeten het decreet eerst nog eens goed bestuderen."

Bron: Gazet van Antwerpen