Bouwsector: Geen crash, maar gecontroleerde noodlanding.

De bouw bevindt zich midden in een neerwaarts aanpassingsproces. De komende jaren is er geen structureel herstel in de bouw te verwachten door de geremde vraag. Hoewel de economie als geheel over het dieptepunt heen lijkt te zijn, zal de bouwproductie als gevolg van na-ijleffecten nog enige tijd krimpen. Door de ruime kredietverlening van banken tijdens de afgelopen jaren is er in de bouw overcapaciteit ontstaan. De bouw wordt gedwongen zich aan te passen aan een markt met minder uitbundige financieringsmogelijkheden.

Dat staat in de Bouwprognoses 2009 – 2014, die vandaag door TNO worden gepresenteerd. De Bouwprognoses zijn opgesteld in opdracht van het ministerie van VROM. Het jaar 2008 was nog een goed jaar voor de bouw met een toename van de productie van 5,8%. In 2009 krimpt de bouwproductie met -6,9%. In 2010 ligt de daling op -4,3%. In de utiliteitsbouw, die in 2008 nog stevig groeide met 13,7%, is er in 2009 en in 2010 sprake van krimp met -1,9% resp. -6,6%. Hoewel de economie als geheel het dieptepunt lijkt te hebben bereikt, zullen de negatieve effecten van de kredietcrisis in de bouwsector door na-ijleffecten vooral in 2009 en 2010 terecht komen. Daarmee is er sprake van een gecontroleerde noodlanding.

Terugval in nieuwbouwwoningen
In de Bouwprognoses 2009 – 2014 is uitgegaan van een achteruitgang van de Nederlandse economie in 2009 met 4,5% en 0% groei in 2010. In dit scenario (hoog) valt het aantal gereed gemelde nieuwbouwwoningen terug van 79.000 in 2008 tot circa 62.000 in 2010 en 69.000 in 2011. In een extra laag scenario komt het aantal gereed gemelde woningen op circa 56.000 in 2011 en 2012. De daling van het aantal nieuwe woningen komt geheel voor rekening van het koopsegment. Het aantal nieuwe huurwoningen blijft enigszins op peil.

Arbeidsmarkt
De arbeidsmarkt voor de bouw staat een verlies van werkgelegenheid te wachten van circa 40.000 á 45.000 werkzame personen over de jaren 2009 – 2011. Een deel van de vraaguitval wordt opgevangen door migrantenarbeid en flexibele zelfstandigen zonder personeel (zzp-er).

Aanpassingsvermogen noodzakelijk
Doordat de vraag wegvalt, zal de bouw zich moeten aanpassen. Behalve inkrimping van de productiecapaciteit, ligt voor bouwbedrijven ketenintegratie en –regie voor de hand om kwaliteit en continuïteit te garanderen. Innovatie en vooral energiezuinig bouwen wordt het parool, alleen al om de lopende kosten van een pand te reduceren. De hoge aanvangsinvesteringen die dit vergt vraagt om nieuwe financieringsvormen.

Bron: TNO