De bouwbarometer die Bouwunie, de bij Unizo aangesloten Unie van het KMO-bouwbedrijf, elk kwartaal publiceert, komt in het tweede kwartaal van 2009 net boven de gezonde grens van 100 indexpunten piepen. Dit betekent dat er bij de bedrijfsleiders van de kleine en middelgrote bouwondernemingen evenveel pessimisten als optimisten zijn. Dit is iets beter dan in het vorige kwartaal toen de bouwbarometer een score van 98,6 liet optekenen en er dus beduidend meer pessimisten waren. Het betekent geenszins dat er al sprake is van een herstel. Wel dat een verdere achteruitgang niet aan de orde lijkt. De optimisten moeten eerder gezocht worden in het kamp van de bouwbedrijven actief in de nieuwbouw en de renovatie van woningen. Dankzij de premies, belasting- en btw-verminderingen blijven de mensen immers investeren in hun eigen woning. Bouwunie vraagt de federale regering alvast om de btw-maatregel uit het economisch herstelplan te verlengen met minstens een jaar.

De bouwsector is een belangrijke sector in de Belgische economie. Om de activiteiten in de bouwsector (niet alleen de woningbouw) aan te zwengelen en zo de economie te ondersteunen, is het noodzakelijk dat alle overheden, ook de Vlaamse overheid en de gemeenten, blijven investeren.

Uit de bouwbarometerenquête blijkt dat 20% van de Vlaamse bouwkmo’s nu nog minder werk heeft dan in het eerste kwartaal van 2009, terwijl 21% meer opdrachten af te werken heeft. Voor de toekomst verwacht “slechts” 15% minder opdrachten terwijl 22% van een duidelijke toename van het aantal opdrachten spreekt. 32% heeft nog voor meer dan zes maanden werk (ter vergelijking: vorig kwartaal was dit maar 23%). 20% daarvan zit nog goed tot het einde van het jaar of zelfs begin volgend jaar. Daartegenover heeft 27% nog voor minder dan 3 maanden werk en 41% voor 3 tot 6 maanden (vorig kwartaal had maar liefst 77% voor minder dan 6 maanden werk). Het najaar van de meeste bouwbedrijven ziet er dus iets beter uit dan aanvankelijk gedacht. De btw-maatregel die kadert in het economisch herstelplan van de federale regering zit daar zeker voor iets tussen (zie ook bijgevoegd persbericht). Ook de premies en belastingverminderingen voor energiebesparende maatregelen zorgen ervoor dat de Vlaming nu bouwt en renoveert. Investeren in de eigen woning is meer dan ooit een slimme, en ook veilige, investering die rendeert op lange termijn, zeker met een aanzienlijk lagere energiefactuur. Wie werk heeft, kan zijn geld niet beter spenderen dan in een eigen woning of een verbetering van deze woning.

De bouwbedrijven waar vooral bedrijven in het klantenbestand zitten, hebben het moeilijk. Deze klanten krijgen vaak de financiering van hun project niet rond. En ook de inschrijvers op openbare aanbestedingen moeten nu veel meer concurrenten dulden.

De prijzen die de bedrijven voor hun werk kunnen aanrekenen, staan hierdoor serieus onder druk. Bij 24% liggen de prijzen lager dan enkele maanden geleden. Slechts 64% zegt met winstgevende prijzen te kunnen werken. Dat is uiteraard te weinig. 3% werkt zelfs met verlies.

25% geeft aan dat de winstgevendheid of rendabiliteit van het bedrijf afgenomen is en slechts 18% verwacht daarin verbetering. Dit is dus niet zo positief.

14% van de Vlaamse bouwbedrijven heeft in de voorbije 3 maanden een of meer personeelsleden moeten ontslaan. Dat is nog altijd aanzienlijk meer dan “normaal”. En een slecht teken. Want goede vaklui zijn en blijven schaars. Bouwbedrijven gaan pas over tot ontslag als het echt niet anders meer kan. Voor de toekomst verwacht slechts 7% te moeten overgaan tot ontslagen. 15% denkt in de komende maanden een of meer werknemers aan te trekken.

Maar liefst 37% zegt nu nog meer af te moeten rekenen met slechte betalers (34% in het eerste kwartaal) en 26% spreekt van een scherpere concurrentiestrijd (29% eind februari). 36% ervaart een verhoogde druk op de betalingstermijnen vanwege de leveranciers. Kredietverzekeraars, zoals Atradius, doen moeilijk. Ze leggen strengere voorwaarden op en reduceren de toegestane kredietlimieten. De meeste leveranciers (fabrikanten en bouwmaterialenhandelaars) hebben ook, en zelfs nog meer, te maken met die kredietverzekeringsproblemen. Ze stellen op hun beurt hogere eisen waardoor de bouwbedrijven zich geconfronteerd zien met kortere betalingstermijnen. Bovendien krijgt Bouwunie meer en meer klachten binnen van bouwbedrijven die hun leveranciers op voorhand moeten betalen (soms het volledige bedrag !), vooraleer de levering kan volgen. Als de bouwbedrijven zelf hun leveranciers snel moeten betalen of zelfs hun bestelling moeten voorfinancieren, en tegelijkertijd moeten wachten op het geld van hun klanten, dan dreigen ze snel in betalingsproblemen te geraken.

73% van de ondervraagden is tevreden over het eigen bedrijf. Dat is iets beter dan in het eerste kwartaal, t.w. 71%, maar nog altijd slechter dan anders. 77% is van mening dat de crisis nog niet voorbij is.

We kunnen dus besluiten dat de Vlaamse bouwkmo’s nog geen herstel van de bouw verwachten. Aangezien de inzinking van de economie zo scherp was en de meeste economen nog enkele klappen verwachten, vooral op de arbeidsmarkt, zal ook het herstel erg traag verlopen. De specialisten verwachten dat het pas op het einde van dit jaar echt beter zal gaan. Een duidelijk herstel van de economie is wellicht pas (ten vroegste) voor volgend jaar.

Om het tij te keren, stellen de bouwbedrijven enkele belangrijke maatregelen voor. Ze vragen de overheden om te blijven investeren. De infrastructuuruitgaven van de overheid moeten omhoog (Keynesiaans beleid). Ze willen dat de regering invloed uitoefent op de banken zodat die gemakkelijker kredieten en borgen verstrekken. Hierdoor kunnen de bouwkmo’s investeren en zo de economie aanzwengelen. Tot slot vragen ze de regering zo snel mogelijk duidelijkheid te scheppen over de verlenging van de verlaagde btw op een schijf van 50.000 euro bij de nieuwbouw of aankoop van een nieuwe woning en op de sloop en heropbouw van woningen. Bouwunie blijft ondertussen pleiten voor een verlaging van het algemeen toepasselijke btw-tarief voor de bouw van een doorsnee woning (op het hele bedrag). Wonen is immers een basisrecht.

Bron: Bouwunie