Studiedienst Financiën verwijt federale regering zaken te rooskleurig voor te stellen om begroting te doen kloppen

De federale regering heeft de belastinginkomsten vorig jaar op een stelselmatige manier overschat. Dat schrijft de studiedienst van Financiën in een rapport. In juli 2008 waarschuwde ze al dat de inkomsten veel lager zouden uitkomen dan begroot was. Maar om de rekening te doen kloppen, verhoogde de regering de doelstelling nog in die maand.

Het is niet de eerste keer dat de studiedienst Financiën in haar maandelijkse rapport waarschuwt voor al te overdreven optimisme over de belastinginkomsten. De inkomsten bewust opsmukken is een truc die vaak wordt gebruikt bij een begrotingscontrole of -opmaak.  1 procentpunt meer inkomsten inschrijven, kan al snel een gat in de begroting vullen van 1 miljard euro.

Een en ander leidde in 2007  tot 1 miljard euro minder belastinginkomsten. Vorig jaar kreeg de regering bijna 2,4 miljard euro minder belastinginkomsten binnen dan gebudgetteerd. Nochtans had de toenmalige regering-Leterme de verwachting in oktober nog bijgestuurd. In plaats van een stijging van 6,6 procent ging men toen uit van een klim met 5,7 procent. Maar toen al was duidelijk dat  de conjunctuur afkoelde en dat die stijging met 5,7 procent niet echt haalbaar was.

Te optimistisch

De studiedienst Financiën wijst erop dat ze in juli al waarschuwde dat de belastingontvangsten de verkeerde richting uitgingen. Toen voorspelde ze in een nota een potentieel tekort van 2,4 miljard euro. De regering sloeg dat advies in de wind. In plaats van een voorzichtige raming te maken, werd de verwachting met 300 miljoen euro opgetrokken.

De nota stelt onomwonden dat de inkomsten bewust te optimistisch werden ingeschat. ‘Het tekort dat aan het einde van het jaar werd vastgesteld, werd tijdens het tweede halfjaar in verschillende rapporten aangekondigd’, luidt het. Volgens de studiedienst Financiën is een te optimistische voorstelling van de feiten nefast tijdens de huidige vertrouwenscrisis.

Behalve de overschatting van de inkomsten heeft ook de tegenvallende conjunctuur vorig jaar een impact gehad op de cijfers. De gezinnen waren karig met uitgaven, waardoor de stijging van de btw-inkomsten beperkt was tot 0,7 procent. Dat is ruim 1 miljard euro minder dan begroot. Ook bedrijven betaalden vorig jaar minder belastingen. Doordat ze minder hoge winsten verwachtten, kwamen de voorafbetalingen 770 miljoen euro lager uit dan gebudgetteerd.

De inkohiering van de belasting van vennootschappen kwam vorig jaar hoger uit dan in 2007, maar  dat heeft volgens de studiedienst  Financiën te maken met een versnelde verwerking van de belastingaangiftes tegen het jaareinde.

De roerende voorheffing uit dividenden kwam uit op 1,6 miljard euro, 100 miljoen euro onder de verwachting. Nochtans is de impact van de tegenvallende conjunctuur op die post beperkt, want het gaat om dividenden die voortvloeien uit bedrijfswinsten van 2007.

De slechter dan verwachte inkomsten uit de autotaksen hebben wel te maken met de conjunctuur. De schatkist kreeg ruim 40 miljoen euro minder binnen dan verwacht, doordat er vorig jaar minder wagens werden ingeschreven.

Vastgoedmarkt

Ook de inkomsten uit registratierechten vielen vorig jaar tegen.  De federale regering ging uit van 3,7 miljard euro inkomsten, maar ze kreeg slechts 3,6 miljard binnen. Sinds september vorig jaar blijkt dat de vastgoedmarkt slabakt. In december vertoonden de registratierechten een daling van 4 procent tegenover dezelfde maand in 2007.

Dat is slecht nieuws voor de deelstaten, waarnaar de registratierechten vloeien. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kreeg vorig jaar 11 procent minder binnen, Vlaanderen 2,6 procent en Wallonië 2,2 procent.

De enige post die vorig jaar boven de verwachting uitkwam, waren de accijnzen. Daar was een toename met 26 miljoen euro. Ook de inkomsten uit bedrijfsvoorheffing leunden dicht aan bij de doelstelling, mede dankzij de drie indexsprongen van vorig jaar. Vorig jaar werd 37,8 miljard euro afgehouden van de lonen.

Financieringswet

Ondanks de tegenvallende belastinginkomsten van de federale staat, diende ze vorig jaar wel  4,6 procent of bijna 2,3 miljard euro meer door te storten naar de regio’s. Dat is een gevolg van de financieringswet. Voor de federale overheid zat er slechts 190 miljoen euro extra in.

Als rekening gehouden wordt met de alternatieve financiering van de sociale zekerheid via de btw, daalden de inkomsten van de federale overheid zelfs.

Bron: De Tijd