De scheiding tussen ontwerp en uitvoering van bouwprojecten levert problemen op. Zo is de aannemer vaak aansprakelijk voor het ontwerp, terwijl hij daar geen invloed op kan uitoefenen. In zijn afscheidsrede op 23 april aan de Universiteit van Tilburg pleit hoogleraar bouwrecht Matton van den Berg daarom voor het Anglo-Amerikaanse contractmodel van de alliantie, waarin de contractpartijen partners zijn.

De scheiding tussen ontwerp en uitvoering in de bouw, nodig voor scherpe prijsstelling in het aanbestedingsstelsel, heeft volgens hoogleraar Van den Berg geleid tot een te zwakke positie van de aannemer als contractpartij. De aannemer heeft geen invloed op het ontwerp maar draagt daar wel vaak de aansprakelijkheid voor, omdat wordt afgeweken van de UAV voorwaarden (Uniforme Administratieve Voorwaarden voor de uitvoering van werken). Deze voorwaarden sluiten de aansprakelijkheid van de aannemer voor het ontwerp uit. Om de aansprakelijkheid en risico’s evenwichtiger te verdelen, moet er een gedragscode komen, aldus de hoogleraar. Naleving van de UAV is overigens ook in het belang van de opdrachtgever, want onvoorzien werk wordt toch doorberekend als `meerwerk’, of in de vorm van minder goede kwaliteit, met alle gevolgen van dien.

De scheiding van ontwerp en uitvoering heeft ook geleid tot verkokering tussen de betrokken partijen, stelt Van den Berg. In menig onderzoeksrapport wordt die verkokering aangewezen als oorzaak van bouwincidenten. Verkokering leidt tot gebrek aan communicatie en prikkels om over de schutting te kijken. Een interactieve en communicatieve houding zou echter kosten en tijd kunnen besparen. Om de bouwsector te doordringen van de noodzaak daarvan, zou ook hiervoor een gedragscode moeten worden ontwikkeld.

Partners

Maar voor een structurele oplossing zouden ontwerp en uitvoering weer bij elkaar moeten worden gebracht, stelt Van den Berg. Dat gebeurt tot op zekere hoogte met de bouwteammethode, waarbij de aannemer al in de ontwerpfase kan worden ingeschakeld als adviseur. Nog verder gaat het geïntegreerde concept, waarbij de ontwerpfunctie geheel of gedeeltelijk aan de aannemer wordt overgedragen. De beste oplossing is echter het Anglo-Amerikaanse alliantiemodel, waarin opdrachtgever en aannemer partners zijn. Dit model is vooral geschikt voor grote, complexe bouwprojecten. In Nederland heeft ProRail het al met succes toegepast. In een alliantie zijn de belangen van de partijen niet meer tegengesteld: de partners delen winst en verlies volgens zorgvuldige afspraken. Omdat ze de risico’s samen beheersen, kunnen ze tijd en geld besparen.

Bron: bouwenwonen.net