Zowel in Brussel als in Antwerpen staan tientallen grote kantoorgebouwen leeg. Het gaat om pas gebouwde prestigieuze complexen die miljoenen euro’s hebben gekost, maar waar geen huurders voor te vinden zijn. In de hoofdstad is de situatie nog schrijnender dan in de Scheldestad, waar de prijs per vierkante meter een stuk lager ligt.

Opvallend is dat Gent juist kampt met een groot tekort aan kantoorruimte, omdat de sector een paar jaar geleden gestopt is met bouwen.

Brussel

De Brusselse kantoormarkt is totaal in elkaar gezakt. In onze hoofdstad staat ruim tien procent van kantoorruimte leeg. In het Central Business District gaat het om zes procent. Zes leegstaande, grote kantoorprojecten zijn samen goed voor een totaal van 205.000 vierkante meter onbenutte oppervlakte.

Investeerders en vastgoedmakelaars zitten met hun handen in het haar. Nieuwe kantoorgebouwen of gerenoveerde panden vinden nog heel moeilijk een nieuwe eigenaar of huurder. De laatste zes maanden werd geen enkel groot gebouw in Brussel verkocht. Door de crisis aarzelen bedrijven om ingrijpende beslissingen te nemen en stellen verhuisplannen liever uit, zeggen specialisten. Het is niet het juiste moment om te investeren in een prestigieus nieuw gebouw. Maar het bouwen van een kantoorcomplex kost enkele jaren tijd, en projecten konden niet meer teruggedraaid worden toen de crisis uitbrak.

Het meest tot de verbeelding sprekende voorbeeld in de Brusselse Noordwijk is het zwaar gerenoveerde Markiesgebouw (32.000 m2) dat onlangs opnieuw werd opgeleverd, maar waar geen enkel huurcontract voor is getekend. De rekening van de renovatiekosten bedroegen wel 50 miljoen euro.

François Grandvoinnet directeur van AEW Europe, eigenaar van het Markiesgebouw, blijft desondanks optimistisch. "We mikken erop dit jaar nog een derde van het gebouw te verhuren", zegt hij in De Tijd.

Bedrijven die voor het einde van hun contract het gebouw verlaten, leiden vaak een miljoenenverlies omdat een nieuwe huurder vinden onmogelijk blijkt. Zo huurde Dexia al heel lang het De Lignegebouw aan de Bankstraat, vlakbij Sint-Goedele. Eind vorig jaar heeft de bankgroep het gebouw verlaten. Tot eind 2011 moet er nog huur betaald worden: zo’n vijf miljoen euro per jaar.

• Markies:
  • Waar: Koning Albert II Laan
  • Grootte: 32.000 m2
  • Prijs: 215 euro per m2 per jaar
• Zenith Building
  • Waar:  Koning Albert II Laan
  • Grootte: 30.000 m2
  • Prijs: 215 euro per m2 per jaar
• De Ligne
  • Waar:  Bankstraat
  • Grootte: 30.000 m2

Antwerpen

Antwerpen is de situatie minder dramatisch dan in de hoofdstad. "Antwerpen kreunt onder de gedaalde vraag naar kantoorruimte, maar zo schrijnend als in Brussel is het niet. De Scheldestad is een stuk kleiner en dus is de leegstand ook beperkter", zegt Ronny Nuten van het commercieel vastgoedbureau Jones Lang Lasalle.

Toch staat ook in Antwerpen tien procent van alle kantoren leeg. Dat is zo’n 180.000 m2. Tijdens het eerste kwartaal van 2008 verhuurde of verkocht Jones Lang Lasalle 27.000 m2. De eerste drie maanden van 2009 daalde dit tot 14.000 m2. "Dat is een flinke aderlating. Maar in paniek zijn we niet."

Nuten verwacht een kentering in het derde kwartaal van dit jaar. "Er zit een aantal grote projecten in de pijplijn. Alleen durven ondernemingen geen besluiten te nemen. Ze wachten de evolutie van de crisis liever nog even af."

Normaal gesproken heeft Antwerpen, volgens Nuten, een ‘opname’ van 80 tot 100.000 m2 per jaar. Dat is de hoeveelheid aan kantoorruimte die per jaar van eigenaar wisselt of nieuw in gebruik wordt genomen. Vorig jaar werd het record van 120.000 m2 per jaar verbroken. De verwachtingen voor 2009 zijn dat de sector niet boven de 60.000 m2 uitkomt.

"De prijs per vierkante meter verschilt ook flink tussen Antwerpen en Brussel. In Antwerpen wordt tussen de 90 en 140 euro per vierkante meter per jaar betaalt. Terwijl je in de hoofdstad op 100 tot 250 euro per vierkante meter per jaar moet rekenen", legt Nuten uit.

"In Antwerpen gaan ontwikkelaars ook veel voorzichtiger te werk dan in Brussel. Hier worden pas nieuwe kantoren gebouwd als de investeerders er vrij zeker van zijn dat ze ook verkocht raken."

• City Link
  • Waar:  Posthofbrug Berchem
  • Grootte: 28.000 m2
  • Prijs: 137 euro per m2 per jaar
• Project Nieuw Zuid
  • Waar: Jan Van Gentstraat
  • Grootte: 8000 m2
  • Prijs: 125 euro per m2 per jaar
• Amca
  • Waar:  Italiëlei
  • Grootte: 14.000 m2
  • Prijs: 140 euro per m2 per jaar

Gent

Gent kampt in tegenstelling tot Brussel en Antwerpen met een tekort aan kantoorruimte. "Een paar jaar geleden werden vastgoedmakelaars gewaarschuwd voor een overschot aan projecten. Er is toen flink aan de noodrem getrokken", weet Christoph Dhaenens van CD Vastgoed uit Gent. "Het gevolg is dat er in plaats van te veel eerder te weinig is gebouwd."

Het prestigieuze project Zuiderpoort aan de invalswegen naar Gent heeft een oppervlakte van 64.000 vierkante meter. Slechts 3.000 vierkante meter staat leeg. In totaal is er in de Arteveldestad 1,33 miljoen vierkante meter kantoorruimte beschikbaar. Slechts 27.000 vierkante meter daarvan is onbenut.

"Gent heeft veel promotie gemaakt. Dit heeft verschillende bedrijven doen besluiten om het hoofdkantoor te verhuizen. De cinemagroep Kinepolis is hiervan een goed voorbeeld."

De komende maanden zijn geen grote vastgoedprojecten voor de kantoormarkt in Gent en omgeving gepland. Het is wachten op de MG Tower die naast Ikea zal verrijzen. Maar vermoedelijk duurt de bouw nog minstens twee tot drie jaar.

Bron: De Morgen