De vraag van de klant naar kwaliteitsgaranties is ongetwijfeld gerechtvaardigd en neemt nog toe naarmate nieuwe technieken en producten op de markt komen. Stellen dat labels en certificaten allerhande een afdoend antwoord op deze vraag bieden, is wat kort door de bocht, aldus Bouwunie, de bij Unizo aangesloten Unie van het KMO-bouwbedrijf. Belangrijke knelpunten zijn de kostprijs en de administratieve verplichtingen van dergelijke certificeringen.  Bovendien ontbreekt vaak een adequate controle wat zogenaamde free-riders vrij spel geeft. Bouwunie breekt een lans voor de herwaardering van bestaande wettelijke systemen en hamert op de noodzaak aan opleiding en bijscholing, zeker voor het kunnen toepassen van nieuwe technieken waarvoor de klant extra kwaliteitsgaranties wil.

 De bouwsector wordt de jongste jaren overspoeld met labels, certificaten en normen. Maar wie kent het verschil daartussen? Er zijn bovendien certificeringen mogelijk van producten (bv. CE-markering voor ramen en deuren), van personen (bv. CERGA voor installateurs van verwarming op aardgas) en van procedures (bv. ISO). Sommige van die labels zijn wettelijk verplicht (bv. het energieprestatiecertificaat), andere vrijwillig (bv. het hijsbewijs). Vele bouwbedrijven én hun klanten zien door de bomen het bos niet meer en vragen zich af of al die labels nuttig zijn, en bovenal, of ze garanderen dat de klant kwaliteit krijgt. Bouwunie onderzocht dit dossier. Eindconclusie: stellen dat labels de kwaliteit van het uitgevoerde bouwwerk verzekeren, is te kort door de bocht. Er zijn wel labels die zorgen voor de goede kwaliteit van stukjes van het bouwproces, van de gebruikte materialen en de uitvoering, maar er zit geen algemene lijn in. Het gaat eerder over ad hoc benaderingen. De klant is alleszins vragende partij om dergelijke stukjes gelabeld te zien. Wanneer het bv. gaat om nieuwe technieken zoals het installeren van een warmtepomp of om het bouwen van een passiefhuis, dan wil hij of zij zeker zijn dat de aannemer effectief bekwaam is om deze opdracht tot een goed einde te brengen. Ook de aanbieder van een product op een dienst ziet labels en certificaten wel goed zitten als deze hem of haar in staat stellen om zich op de markt te onderscheiden van de concurrentie. Labels, certificaten en normen hebben dus ongetwijfeld voordelen. Ze bieden vertrouwen op vlak van de competentie van het bouwbedrijf, de eigenschappen en de kwaliteiten van de gebruikte producten, de kwaliteitszorg, de veiligheid of de technische beheersing. Ze geven een bedrijf toegang tot een bepaald marktsegment, bieden zoals gezegd een concurrentieel voordeel en het certificatieproces leidt tot een betere interne kennis van het bedrijf, zowel bij de implementatie ervan als via de periodieke of systematische controles. 

 Maar er zijn ook belangrijke knelpunten. Naast het ontbreken van de algemene lijn, is het grootste nadeel van certificering de kostprijs ervan die bovendien geen of beperkt rekening houdt met de grootte van het bedrijf. Ook de te volgen procedure en de bijhorende administratieve verplichtingen zijn al te vaak allesbehalve op kmo-maat gesneden. Ook de opleidingsverplichtingen van de betrokken werknemers kunnen voor problemen zorgen. Uiteraard bepleit Bouwunie vurig het zo goed mogelijk opleiden van werknemers en zaakvoerders. Het knelpunt in alle bedrijven, zowel groot als klein, is de opgeleide werknemer die met zijn kennis én zijn certificaat het bedrijf verlaat. De investering die het bedrijf in de opleiding van deze werknemer heeft gedaan, gaat compleet verloren voor het bedrijf, en moet opnieuw geïnvesteerd worden in de opleiding van diens vervanger. Hiervoor moet een passende regeling komen. Ook de kans op free-riders, concurrenten die onterecht zeggen dat ze gecertificeerd zijn, is erg reëel. Hierop is veel te weinig controle.

 Bouwunie waarschuwt dan ook voor het opbod aan labels en certificaten. Wanneer ze op grote schaal ingang vinden in de privésector, zullen ze onhaalbaar én onbetaalbaar zijn voor kmo-bouwbedrijven. Een dergelijke kunstmatige inkrimping van de aanbiedersmarkt kan onmogelijk interessant zijn voor de klant.

 Niettemin moet de vraag van de klant naar degelijke kwaliteitsgaranties gehoord worden.

Bouwunie verwijst in deze naar de bestaande wettelijke systemen, zoals de vestigingswetgeving en de registratie als aannemer, die hun nut hebben bewezen. Deze mogen zeker niet verdwijnen in de vereenvoudigingsdrift, maar verdienen integendeel een herwaardering. Het is totaal verkeerd om deze te zien als een marktafscherming. Ze bieden de consument een bescherming. De herwaardering moet ervoor zorgen dat we een goed evenwicht bereiken tussen de vrije toegang tot het beroep voor de aannemer enerzijds en anderzijds de vraag van de klant om een minimum aan kwaliteitsgaranties in te bouwen.

 Daarnaast hamert Bouwunie op het nut en de noodzaak aan bijscholing om de gevraagde zekerheden blijvend te kunnen aanbieden.  Met name bij de invoering van nieuwe technieken, zoals bv. voor duurzaam en energiezuinig bouwen, is opleiding onontbeerlijk om de klant de nodige kwaliteitsgaranties te geven. Gekwalificeerde  bouwbedrijven van hun kant zijn ook vragende partij om zich op dit vlak duidelijk herkenbaar te kunnen onderscheiden van hun concurrenten.

 Tot slot geeft Bouwunie nog enkele tips mee om een goede aannemer te herkennen zonder labels en certficaten. Kiezen voor een vakman sluit van meet af aan heel wat risico’s op ontevredenheid uit. Een vakman werkt in eerste instantie aan zijn herkenbaarheid. Informatie over het bedrijf en zijn activiteiten is terug te vinden in reclame, op de offerte, de factuur, de camionettes, de visitekaartjes, … Het in zee gaan met een geregistreerde aannemer waarborgt dat de aannemer zijn sociale en fiscale verplichtingen nakomt. Al van bij het eerste gesprek zal de (ver)bouwer ervaren dat een goede vakman advies geeft. Over de technische kant van de opdracht, maar ook over financiële en fiscale voordelen zoals bv. over premies, het verlaagde BTW-tarief en de energiebesparende maatregelen. Een vakman is niet bang van kritische vragen. En wat velen al eens vergeten: kwaliteit heeft zijn prijs. (Ver)bouwers kunnen aannemers met minder goede bedoelingen snel herkennen aan hun abnormaal lage prijzen, bedoeld om de prijsbewuste klant gemakkelijker over de streep te trekken. Ook het lidmaatschap van een beroepsorganisatie zoals Bouwunie is een goede indicator. Essentieel om het bouwen aangenaam en vlot te laten verlopen, is een goed contract met duidelijke afspraken en een evenwicht in de rechten en plichten van zowel aannemer als klant. Zoveel mogelijk factoren, waaronder prijs en uitvoeringstermijn, op voorhand afspreken en schriftelijk vastleggen, geeft minder discussies achteraf.

Bron: Bouwunie