In 2009 is het aantal vergunningen voor flats in West-Vlaanderen met 36% afgenomen en het aantal vergunde huizen met 25%. Ook in het Vlaamse gewest in zijn totaliteit ging het aantal vergunningen voor flats en huizen erop achteruit. Toch was in geen enkele andere provincie de daling vorig jaar zo abrupt als in West-Vlaanderen. Maar de Vlaamse Confederatie Bouw en de Confederatie Bouw West-Vlaanderen wijzen erop dat in West-Vlaanderen de bouw van flats traditioneel heel wat belangrijker is dan de bouw van huizen en dat een groot aantal flats er in gebruik zijn als tweede verblijf. Flats zijn conjunctuurgevoeliger dan huizen en tweede verblijven zijn dan nog eens extra conjunctuurgevoelig. Deze twee factoren verklaren in belangrijke mate waarom de woningbouwactiviteit in West-Vlaanderen zo sterk onder de economische crisis lijdt.

In Vlaanderen is het aantal vergunningen voor nieuwe flats tijdens de eerste negen maanden van 2009 met 19% gedaald en het aantal vergunningen voor nieuwe huizen met 10%. De daling die voor de eerste negen maanden in West-Vlaanderen werd geregistreerd, ligt heel wat hoger: -36% voor de flats en -25% voor de huizen.

Bij de bouw van flats spelen de kustgemeenten in West-Vlaanderen een cruciale rol. In deze tien gemeenten worden meer flats vergund dan in de rest van West-Vlaanderen. Tijdens de eerste maanden van 2009 is het aantal vergunde flats in de kustgemeenten met 38% gedaald. Ook in de andere gemeenten van West-Vlaanderen – we denken dan aan de grotere en kleinere West-Vlaamse steden – is het aantal flats gedaald maar dus nog iets meer aan de kust.

Productieve bouwprovincie
In West-Vlaanderen is de bouw altijd bijzonder productief geweest. Het aandeel van de West-Vlamingen in de Vlaamse bevolking bedraagt ongeveer 19%. Men zou dus kunnen verwachten dat West-Vlaanderen ook 19% van het totaal aantal vergunningen voor nieuwe huizen en flats zou vertegenwoordigen.

De statistieken van de bouwvergunningen tonen aan dat dit aandeel altijd hoger lag. Voor de bouw van huizen lag dit aandeel slechts in beperkte mate hoger (de laatste jaren tussen 20% en 24%) maar voor de bouw van flats lag dit aandeel heel wat hoger. In 2002 bijvoorbeeld werd bijna een derde (32%) van al de Vlaamse flats in West-Vlaanderen opgericht.

Wij komen in West-Vlaanderen dus uit een periode met een relatief hoge bouwproductie, vooral dan op het vlak van flats. In verhouding met de bevolking werden in West-Vlaanderen relatief meer flats opgericht dan elders in Vlaanderen. Maar voor de eerste maanden van 2009 zakte het West-Vlaamse aandeel tot nog slechts 23%.

De forse daling van het aantal vergunningen voor nieuwe flats in West-Vlaanderen moet dus ook in dit perspectief bekeken worden. Het gaat om een terugval na een periode van intensieve woningbouwactiviteit, enerzijds ten gevolge van de negatieve economische conjunctuur en anderzijds door het tanende kusttoerisme.

Opnieuw meer bouwjobs
Van januari tot en met november 2009 lag het aantal in West-Vlaanderen tewerkgestelde bouwarbeiders lager dan in 2008. In bepaalde maanden liep de teruggang op tot zo’n 300 jobs. Maar in november en december 2009 lag het aantal jobs voor bouwarbeiders terug hoger dan het jaar voordien. In december 2009 bijvoorbeeld telde het FVB (Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid) in de provincie West-Vlaanderen ongeveer 22.500 bouwarbeiders. Dat is terug meer dan in december 2008 en zelfs meer dan in de decembermaanden van de jaren voordien. In de loop van 2009 is het aantal bouwarbeiders dus wel gedurende enkele maanden ingekrompen maar tegen het einde van het jaar heeft deze tewerkstelling zich herpakt. Voorlopig is de tewerkstelling van arbeiders in de West-Vlaamse bouw nog niet fundamenteel ingekrompen.

Een belangrijke factor voor het behoud van het aantal bouwjobs is volgens de Vlaamse Confederatie Bouw de forse opgang van het aantal energiebesparende renovaties. Dat blijkt onder meer uit het stijgend succes van de premies van de distributienetbeheerders. Maar deze renovaties komen niet voor in de statistieken van de vergunningen omdat zij doorgaans niet vergunningsplichtig zijn. Met name West-Vlaanderen telt een groot aandeel oudere woningen die renovaties behoeven om ze energiezuiniger te maken.

Dat de tewerkstelling zich in West-Vlaanderen herpakt heeft terwijl het aantal bouwvergunningen in de provincie fors daalde, wijt de Confederatie Bouw West-Vlaanderen ook aan het dynamisme van de West-Vlaamse bouwbedrijven. Heel wat West-Vlaamse bouwbedrijven zijn immers actief over de grenzen van de provincie, in de naburige provincie Oost-Vlaanderen tot Antwerpen en Brussel.

Versnelde vergunningen
Toch is het belangrijk dat de West-Vlaamse bouwbedrijven ook in eigen regio werken kunnen blijven uitvoeren. Het is daarom essentieel het aantal vergunningen in de provincie weer op te drijven. Een belangrijke factor daarbij is de snelheid waarmee de vergunningen worden toegekend. Geregeld krijgt de Confederatie Bouw van haar leden te horen dat de gemeenten er zelfs niet in slagen de vergunningen toe te kennen binnen de voorgeschreven termijn. Voor particuliere woningen bedraagt die termijn 75 dagen.

Dit jaar is de tijdige toekenning van bouwvergunningen des te belangrijker omdat het verlaagde BTW-tarief van 6% voor nieuwbouwwoningen slechts geldt voor vergunningen die voor 1 april zijn ingediend en voor werken die de aannemer nog dit jaar kan factureren. Maar als gemeenten talmen bij de toekenning van vergunningen, dreigen aannemers dit jaar nog weinig te kunnen factureren en zullen kandidaat-bouwers de beloofde BTW-verlaging in belangrijke mate aan zich zien voorbijgaan.

Bron: Confederatie Bouw